7 صبح الی 7 بعدازظهر
روزهای غیر تعطیل
7 صبح الی 6 بعدازظهر
روزهای پنجشنبه
چهارشنبه 10 ارديبهشت 1404
در بدن انسان هورمون‌های متعددی تولید می‌شوند که هر یک از آن‌ها دارای نقش‌های به خصوص خود هستند یکی از این هورمون‌ها هورمون پرولاکتین است که توسط غده هیپوفیز در بدن ساخته می‌شود. همچنین بسیاری از بخش‌های دیگر بدن مانند غدد پستانی، رحم، سیستم ایمنی و حتی سیستم عصبی مرکزی نیز به تولید پرولاکتین می‌پردازند. در برخی از موارد مقادیر هورمون پرولاکتین در بدن تغییر می‌کند. آزمایش پرولاکتین در واقع آزمایشی است که در آن مقادیر هورمون پرولاکتین اندازه‌گیری می‌شود.
پرولاکتینوما یک تومور خوش خیم است که در غده هیپوفیز رشد می‌کند و در اثر رشد آن مقادیر زیادی از پرولاکتین تولید و ترشح می‌شود. جالب است بدانید که پرولاکتینوما شایع‌ترین دلیل هایپر پرولاکتینمی است. در صورتی که پرولاکتینوما درمان نشود و اندازه آن افزایش پیدا کند میتواند به قسمت‌های مجاور غده هیپوفیز و مغز فشار وارد کند که میتواند باعث بروز مشکلات جدی مانند موارد زیر شود.
برای آشنایی بیشتر با اطلاعات بالینی و روش انجام آزمایش پرولاکتین، می‌توانید به صفحه آزمایش های خاص مراجعه کنید.
ماکرو پرولاکتین، پرولاکتینی است که به پروتئین‌ها متصل شده است. برخی از افراد ممکن است دارای سطوح پرولاکتینی بالا باشند اما علائمی از افزایش پرولاکتین را نشان ندهند. در این شرایط ممکن است در خون فرد ماکروپرولاکتین‌ها وجود داشته باشند. در صورتی که پزشک به وجود ماکروپرولاکتین‌ها شک داشته باشد ممکن است آزمایش‌های بیشتری انجام دهد تا بتواند با اطمینان این احتمال را تایید یا رد کند.
در طی تست PRL میزان هورمون پرولاکتین در بدن اندازه‌گیری می‌شود و تغییرات آن مد نظر قرار می‌گیرد.
آزمایش پرولاکتین با نام‌های دیگری مانند آزمایش PRL و تست PRL نیز شناخته می‌شود.
پرولاکتین یکی از مهم‌ترین هورمون‌های بدن است که دارای نقش‌های زیادی است. پرولاکتین در ایجاد رگ‌های خونی دارای نقش مهمی است و از رگ‌های بدن پشتیبانی می‌کند. به علاوه پرولاکتین نقش بسیار مهمی در تولید و ترشح شیر در بدن زنان دارد. پرولاکتین هم در زنان و هم در مردان وجود دارد با این حال سطح پرولاکتین در مردان بسیار پایین‌تر از زنان است و تغییرات کمتری را نیز تجربه می‌کند.
پزشک متخصص ممکن است به دلایل مختلفی آزمایش پرولاکتین را برای شما تجویز کند. با این حال برخی از رایج‌ترین دلایلی که ممکن است در آن‌ها به انجام تست PRL نیازمند شوید شامل موارد زیر هستند.
در زمان‌هایی که پزشک به وجود پرولاکتینوما مشکوک باشد آزمایش PRL یکی از اولین آزمایش‌هایی است که برای شما تجویز می‌کند تا میزان تغییرات پرولاکتین را در بدن شما ارزیابی کند. علاوه بر مراحل تشخیص، از تست PRL برای بررسی روند پیشرفت و عود تومور و همین طور ارزیابی پاسخ به درمان نیز استفاده می‌شود.
وجود نظم در قاعدگی نشانگر سلامت بدن شما است. در صورتی که قاعدگی‌های شما از نظم خود خارج شود پزشک احتمالاً مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و آنالیز‌ها را برای شما در نظر می‌گیرد که یکی از آن‌ها آزمایش PRL است.
میزان غیر طبیعی پرولاکتین میتواند در ایجاد ناباروری بسیار موثر باشد. به همین دلیل نیز برای پیگیری و درمان ناباروری در مردان و زنان در مراحل اولیه از تست PRL کمک گرفته می‌شود.
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که میتواند باعث ایجاد ناتوانی جنسی و اختلال نعوظ در مردان شود سطح نامتعادل پرولاکتین است. به همین دلیل نیز در بررسی مردان و زنانی که از ناتوانی جنسی رنج می‌برند از آزمایش PRL استفاده می‌شود.
در برخی از موارد ممکن است میزان پرولاکتین در بدن فرد افزایش پیدا کند و پزشکان و متخصصان نتوانند دلیل منطقی برای آن پیدا کنند. یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین دلایلی که میتواند باعث افزایش سطح پرولاکتین به صورت غیر طبیعی شود پرولاکتینوما یا همان تومور خوش خیم غده هیپوفیز است. همچنین سایر تومور‌های غده هیپوفیز و برخی از داروها نیز می‌توانند باعث افزایش غیرطبیعی سطح پرولاکتین در فرد شوند.
برای انجام تست پرولاکتین به نمونه خون نیاز است. متخصص مراقبت‌های بهداشتی برای انجام این تست از رگ بازوی شما یک نمونه خون می‌گیرد. در هنگام نمونه‌گیری ممکن است کمی احساس درد یا سوزش کنید با این حال کل فرآیند نمونه‌گیری کمتر از ۵ دقیقه طول می‌کشد.
علل مختلف و متعددی وجود دارند که می‌توانند باعث افزایش پرولاکتین در خون افراد شوند. بسیاری از فعالیت‌های رایج و روزمره مانند ورزش یا وعده‌های غذایی می‌توانند باعث ایجاد تغییرات در سطح پرولاکتین شوند. یکی از مهم‌ترین مواردی که در آن سطح پرولاکتین افزایش پیدا می‌کند در طی بارداری و پس از زایمان است.
در واقع سطح پرولاکتین باید در خون افزایش پیدا کند تا بدن مادر بتواند برای تولید و ترشح شیر آماده شود. با این حال پرولاکتین میتواند در بدن افراد دیگر نیز بالا باشد که تست PRL در تشخیص و پیگیری این شرایط موثر است. برخی از مهم‌ترین دلایلی که می‌توانند باعث افزایش سطح پرولاکتین در بدن شوند شامل موارد زیر هستند:
جنسیت، تحریک نوک پستان‌ها، استرس و اضطراب‌ها، جراحات و زخم‌ها و تشنج.
در صورتی که سطح پرولاکتین در بدن افزایش پیدا کند علائم خاصی در بدن فرد می‌توانند دیده شوند. برخی از مهم‌ترین و شایع‌ترین این علائم شامل موارد زیر هستند.
این تغییرات میتواند به صورت قاعدگی‌های نامنظم و یا حتی قطع شدن قاعدگی بروز پیدا کند.
سطوح پایین‌تر از حد نرمال پرولاکتین نادر است. با این حال این کاهش در مقادیر پرولاکتین نیز میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از مواردی که میتواند منجر به کاهش پرولاکتین شود اختلال در عملکرد هیپوفیز است.
افزایش پرولاکتین هم در زنان و هم در مردان میتواند منجر به ناتوانی جنسی و کاهش میل جنسی و در موارد شدید ناباروری شود. به علاوه در برخی از موارد ممکن است ترشحات از سینه‌ها در هر دو جنس دیده شود.
همانطور که گفتیم مهم‌ترین نقش پرولاکتین در تولید شیر و شیر دهی در خانم‌ها است. پرولاکتین بافت پستان را در غدد پستانی به نام(آلوئول پستانی) که در آن شیر تولید می‌شود، پرورش می‌دهد و باعث رشد و تکامل غدد پستانی می‌شود. در نهایت پرولاکتین با کمک استروژن و پروژسترون، سینه‌ها را وادار به تولید شیر می‌کند.
پرولاکتین نه تنها به حفظ شیر برای تغذیه نوزاد کمک می‌کند بلکه شیر تولیدی را از نظر کیفیت نیز بررسی می‌کند. شیر مناسب برای رشد و نمو نوزاد باید حاوی مواد مورد نیاز بدن نوزاد باشد که شامل لیپید‌ها برای انرژی، کازئین برای پروتئین و لاکتوز برای کربوهیدرات‌ها است.
درمان به طور کلی به علت اصلی افزایش پرولاکتین بستگی دارد. به طور معمول درمان با داروها آغاز می‌شود و در ادامه بسته به نوع بیماری و مشکل موجود روش‌های دیگری نیز ممکن است اتخاذ شوند. در برخی از موارد برای تومور‌های هیپوفیز درمان جراحی انتخاب می‌شود تا از رشد بیشتر و عواقب جبران ناپذیر تومور‌ها در فرد جلوگیری شود. پرتودرمانی نیز از دیگر روش‌های درمان این تومور به حساب می‌آید.
مصرف برخی از داروها میتواند باعث افزایش سطح پرولاکتین در افراد شود. مهم‌ترین دارو‌هایی که می‌توانند باعث افزایش پرولاکتین شوند شامل موارد زیر هستند.
اگرچه میزان پرولاکتین در بدن افراد میتواند کمی متفاوت باشد اما میزان نرمال پرولاکتین به طور متوسط در افراد مختلف مطابق زیر در نظر گرفته می‌شود.
لازم است به این نکته توجه کنید که میزان پرولاکتین نرمال میتواند بسته به آزمایشگاهی که در آن آزمایش پرولاکتین می‌دهید نیز متفاوت باشد.
پس از زایمان سطح پروژسترون در خون کاهش می‌یابد که باعث افزایش تعداد گیرنده‌های پرولاکتین در سلول‌های آلوئولی پستانی می‌شود. این اجازه می‌دهد تا شیر از طریق نوک پستان شما ترشح شود که معمولاً به عنوان شیردهی شناخته می‌شود. با این حال سطح پرولاکتین در بدن شما پس از زایمان به طور دائم بالا نمی‌ماند و در صورتی که کودک خود را با شیر مادر تغذیه نکنید سطح پرولاکتین کاهش می‌یابد و پس از دو تا سه هفته به میزان نرمال کاهش پیدا می‌کند. در حقیقت زمانی که کودک نوک پستان‌ها را می‌مکد تولید شیر افزایش پیدا می‌کند و در صورتی که این تحریک کم یا قطع شود میزان تولید شیر نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
آزمایش پرولاکتین میتواند سطح پرولاکتین شما را مشخص کند. اگرچه تست PRL نمی‌تواند علت تغییرات این هورمون در بدن شما را توضیح دهد اما پزشک متخصص با کمک نتایج حاصل از آزمایش PRL میتواند تصمیم بگیرد که به چه تست‌های دیگری برای تشخیص بیماری و مشکلات سلامت احتمالی شما نیاز دارد.
به طور کلی مواردی که لازم است قبل از انجام تست PRL یا در هنگام آن رعایت کنید توسط متخصص مراقبت‌های بهداشتی به شما اطلاع داده می‌شود. برخی از مواردی که لازم است برای انجام تست PRL رعایت کنید شامل موارد زیر هستند. مکمل‌ها و ویتأمین‌ها می‌توانند بر میزان پرولاکتین تأثیر‌گذار باشند. بنابراین لازم است ۱۲ ساعت قبل از نمونه‌گیری از مصرف مکمل‌ها اجتناب کنید.
سطوح پرولاکتین در طول روز دچار تغییر می‌شود. به طور معمول برای تضمین بهترین کیفیت نمونه خون تست PRL را ۳ تا ۴ ساعت پس از بیدار شدن می‌گیرند.
یکی از بهترین زمان‌هایی که می‌توان تستPRL را انجام داد روز ۳ تا ۷ چرخه قاعدگی است که پرولاکتین در پایین‌ترین مقدار خود است. با این حال مقادیر پرولاکتین در زمان پریود میتواند به سادگی دچار تغییرات شود از این رو نتایج تست PRL در این زمان میتواند خیلی دقیق نباشد.
همان طور که گفتیم سطوح پرولاکتین میتواند به سرعت دچار تغییر شود و برخی از مواد غذایی که می‌توانند باعث افزایش سطح پرولاکتین در بدن شوند شامل موارد زیر هستند.
اگر سطح پرولاکتین به هر دلیلی در بدن فرد افزایش پیدا کند و فرد به هایپر پرولاکتینمی مبتلا شود متابولیسم کلی بدن به هم میریزد که میتواند باعث ایجاد بسیاری از عوارض در بدن فرد شود. برخی از مهم‌ترین عوارضی که میتواند در اثر هایپر پرولاکتینمی ایجاد شود شامل موارد زیر هستند.
کاهش پرولاکتین به ندرت در افراد دیده می‌شود. به طور کلی کاهش پرولاکتین عوارض خاصی در پی ندارد با این حال افرادی که از کاهش پرولاکتین رنج می‌برند ناتوانی در تولید و ترشح شیر را تجربه می‌کنند.
زمانی که به هر دلیلی سطح پرولاکتین در بدن فرد افزایش پیدا کند اصطلاحاً هایپر پرولاکتینمی ایجاد می‌شود که میتواند به دلایل مختلفی بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
سطوح بالای پرولاکتین که با هایپر پرولاکتینمی نیز شناخته می‌شود میتواند اثرات مختلفی بر روی باروری افراد داشته باشد. زنان دارای سطح بالای پرولاکتین ممکن است دچار اختلال در چرخه‌های تخمدانی و سیکل‌های قاعدگی شوند که باعث کاهش باروری می‌شود. همچنین افزایش سطح پرولاکتین در زنان میتواند باعث کاهش میل جنسی نیز شود. در مردان نیز سطوح بالای پرولاکتین میتواند باعث کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ و کاهش تولید و باروری اسپرم‌ها شود.
سطوح بالای پرولاکتین همیشه به معنای داشتن یک بیماری پزشکی نیست. رژیم‌های غذایی سرشار از پروتئین، بسیاری از داروها، استرس، ورزش و حتی رابطه‌های جنسی می‌توانند باعث تغییر در سطوح پرولاکتین شوند. در برخی از موارد ممکن است متخصص یا پزشک شما با توجه به علائم و سابقه پزشکی شما تکرار تست PRL را برای شما لازم ببیند.
پزشک متخصص شما جواب آزمایش پرولاکتین و آزمایش‌های احتمالی دیگری را که انجام داده‌اید با توجه به عواملی مانند علائم، جنسیت، سابقه پزشکی و... تفسیر می‌کند. در صورتی که سطح پرولاکتین در بدن شما افزایش یافته باشد احتمال وجود برخی از شرایط و بیماری‌ها افزایش می‌یابد. برخی از رایج‌ترین این مشکلات سلامتی شامل موارد زیر هستند.
سطوح بالای پرولاکتین همیشه به معنای داشتن یک بیماری پزشکی نیست. رژیم‌های غذایی سرشار از پروتئین، بسیاری از داروها، استرس، ورزش و حتی رابطه‌های جنسی می‌توانند باعث تغییر در سطوح پرولاکتین شوند. در برخی از موارد ممکن است متخصص یا پزشک شما با توجه به علائم و سابقه پزشکی شما تکرار تست PRL را برای شما لازم ببیند.
جمع‌بندی
آزمایش پرولاکتین آزمایشی است که در آن میزان هورمون پرولاکتین سنجیده می‌شود. سطوح بالای هورمون پرولاکتین میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. اگرچه افزایش میزان این هورمون در دوران بارداری و شیردهی طبیعی به حساب می‌آید اما افزایش بی‌دلیل آن میتواند نشان دهنده بیماری‌ها یا مشکلاتی در سلامت شما باشد. کاهش هورمون پرولاکتین به ندرت اتفاق می‌افتد اما در هر صورت این کاهش نیز میتواند در موارد مختلفی مانند کم کاری هیپوفیز رخ دهد و باعث ایجاد برخی از عوارض ناخواسته شود.
مورد تایید و بازبینی شده توسط:
دکتر مهران غزالی بینا(فلوشیپ علوم آزمایشگاهی)
بله، برخی داروها می‌توانند سطح پرولاکتین را افزایش یا کاهش دهند. در صورت مصرف هرگونه دارو، مهم است که پزشک معالج را مطلع سازید تا در تفسیر نتایج آزمایش پرولاکتین این موارد را در نظر بگیرد.
بله، افزایش غیرطبیعی سطح پرولاکتین میتواند بر باروری تأثیر منفی بگذارد. در زنان، پرولاکتین بالا ممکن است باعث اختلال در تخمک‌گذاری و قاعدگی‌های نامنظم شود که میتواند منجر به مشکلات باروری گردد. در مردان نیز، سطح بالای پرولاکتین میتواند باعث کاهش تولید تستوسترون و کاهش تعداد اسپرم‌ها شود که بر قدرت باروری تأثیر می‌گذارد.
ارسال نظر