آزمایش کورتیزول سطح کورتیزول را در بدن شما اندازهگیری میکند. کورتیزول هورمونی است که غدد فوق کلیوی شما تولید میکنند. این آزمایش بررسی میکند میزان این هورمون در بدن شما نرمال است یا کمتر از حد طبیعی است و یا بیش از حد طبیعی.
آزمایش کورتیزول، سطح کورتیزول را در خون، ادرار یا بزاق شما اندازهگیری میکند. کورتیزول هورمونی است که در سراسر بدن برای حفظ فشار خون، قند خون و متابولیسم و همچنین پاسخ به عفونتها و استرس مهم است. اگر پزشک علائمی را مشاهده کند که نشان میدهد سطح کورتیزول شما خیلی بالا یا خیلی پایین است، ممکن است آزمایش کورتیزول را درخواست کند.
کورتیزول توسط غدد فوق کلیوی شما ساخته میشود، که دو غده کوچک هستند که روی کلیههای شما قرار دارند. این هورمون به شما کمک میکند تا به استرس پاسخ دهید و نقش کلیدی در سایر عملکردها، از جمله نحوه تجزیه کربوهیدراتها، لیپیدها و پروتئینها در بدن شما دارد. کورتیزول همچنین التهاب بدن را سرکوب میکند و به کنترل چرخه خواب و بیداری شما کمک میکند.
کورتیزول یکی از اصلیترین هورمونهای استرس در بدن است که به طور مداوم و در مقادیر کم آزاد میشود. در واقع کورتیزول نقش مهمی در واکنش بدن نسبت به استرسهای طولانی مدت ایفا میکند. کورتیزول باعث افزایش قند خون و تولید انرژی در بدن میشود. همچنین عملکردهای غیرضروری مانند هضم، تولید مثل و سیستم ایمنی را سرکوب میکند تا بدن بتواند با استرس و اضطراب مقابله کند. اگرچه کورتیزول به خودی خود یک هورمون مفید در بدن است اما افزایش بیش از حد یا کاهش آن در بدن میتواند منجر به ایجاد عوارض و بیماریهایی شود که سلامت فرد را به خطر می اندازند. به همین دلیل نیز حفظ تعادل در میزان این هورمون در بدن از اهمیت ویژهای برخوردار است.
آزمایش کورتیزول برای کمک به تشخیص یا رد بیماریهایی که باعث ترشح بیش از حد یا خیلی کم کورتیزول میشوند، مانند موارد زیر استفاده میشود:
این آزمایشها علاوه بر بررسی سندرم کوشینگ و بیماری آدیسون، میتوانند سایر بیماریهایی را که بر غدد هیپوفیز و فوق کلیوی شما تأثیر میگذارند، غربالگری کنند. آزمایش کورتیزول همچنین ممکن است نشان دهد که آیا تحت استرس شدید هستید یا خیر.
پزشک در موارد زیادی ممکن است آزمایش کورتیزول را برای شما در نظر بگیرد. در صورتی که با علائمی مانند پریودی نامنظم، اختلالات خواب، احساس خستگی مفرط یا فشار خون بالا یا پایین دارید بهتر است به پزشک مراجعه کنید. در این حالت احتمال زیادی دارد که پزشک برای شما آزمایش کورتیزول را تجویز کند.
برای انجام تست کورتیزول لازم است برخی از موارد را رعایت کنید. مهمترین آمادگیهای پیش از انجام تست کورتیزول شامل موارد زیر هستند:
انجام آزمایش کورتیزول میتواند به شیوههای مختلفی باشد. این تست میتواند با نمونه خون، بزاق و یا ادرار انجام شود که در ادامه هر کدام از آنها را توضیح خواهیم داد.
این آزمایش معمولاً آزمایشی خانگی است زیرا ممکن است لازم باشد آن را درست هنگام بیدار شدن یا شب انجام دهید. پزشک شما یک کیت مخصوص به شما میدهد و نحوه استفاده از آن را برای شما توضیح خواهد داد همچنین در مورد زمان و نحوه بازگرداندن نمونه به آزمایشگاه نیز شما را راهنمایی خواهند کرد. کیتهای مورد استفاده برای انجام تست کورتیزول دارای دستورالعملهای مختلفی هستند با این حال به طور کلی به صورت زیر عمل میکنند.
۳۰ دقیقه قبل از انجام آزمایش، چیزی نخورید، نیاشامید و مسواک نزنید. همچنین، در این مدت از نخ دندان استفاده نکنید، سیگار نکشید یا از ویپ استفاده نکنید. سواب را بدون این که لمس کنید در دهان خود قرار دهید. چند دقیقه صبر کنید تا با آب دهان خیس شود. بعد از چند دقیقه، سواب را داخل ظرف آزمایش قرار دهید و طبق دستورالعملی که به شما داده شده است نمونه را به آزمایشگاه بازگردانید. همچنین توجه داشته باشید که در تمام این مراحل نباید سواب را لمس کنید زیرا این کار باعث آلودگی سواب و ایجاد اشتباه در نتایج آزمایش شما خواهد شد.
برای استفاده از پذیرش آنلاین، لطفاً یک روز قبل و در بازه زمانی ۷ تا ۱۱:۳۰ صبح با ما از طریق واتساپ در ارتباط باشید..
درخواست پذیرش آنلایناکثر آزمایشهای کورتیزول ادرار نیاز به جمعآوری تمام ادرار شما در ۲۴ ساعت دارند. پزشک شما ظرفی به شما میدهد تا ادرار خود را در خانه جمعآوری کنید. برای این کار لازم است به شیوه زیر عمل کنید:
لازم است به این نکته توجه داشته باشید که رعایت نکاتی که در بالا گفته شد کمک میکند تا نتیجه تست کورتیزول شما دقیق باشد.
این آزمایش گاهی اوقات آزمایش کورتیزول سرم نامیده میشود. اغلب، دو بار در یک روز انجام میشود - یک بار صبح و دوباره بعد از ظهر، حدود ساعت ۴ بعد از ظهر. دلیل این امر این است که سطح کورتیزول در طول روز تغییرات زیادی دارد. برای انجام تست کورتیزول یک پرستار یا تکنسین آزمایشگاه با استفاده از یک سوزن از رگ بازوی شما نمونه خون میگیرد. نتایج شما سطح کورتیزول خون شما را در زمان آزمایش نشان میدهد. پزشک به شما خواهد گفت که آیا سطح کورتیزول شما در محدوده طبیعی قرار دارد یا خیر. اگر سطح کورتیزول شما خیلی بالا باشد، پزشک ممکن است آزمایشهای دیگری(ادرار یا بزاق) را پیگیری کند تا مطمئن شود که نتایج به دلیل استرس یا دارو نیست.
برای اکثر آزمایشهایی که سطح کورتیزول خون شما را اندازهگیری میکنند، محدوده طبیعی عبارتند از:
سطح کورتیزول در خون، ادرار و بزاق شما معمولاً در اوایل صبح بالاترین میزان را دارد و در طول روز کاهش مییابد. حدود نیمهشب به پایینترین سطح خود میرسد. اگر در شیفت شب کار میکنید و در ساعات مختلف روز میخوابید، این الگو میتواند تغییر کند. محدودههای طبیعی میتوانند از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر، از زمانی به زمان دیگر و از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. ارائهدهنده خدمات درمانی شما نتایج شما را تفسیر میکند و در صورت نیاز به آزمایش بیشتر به شما اطلاع میدهد.
سطح بالای کورتیزول ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
نشانههای سطح بالای کورتیزول عبارتند از:
علائم به میزان افزایش سطح کورتیزول شما بستگی دارد. سطح بسیار بالای کورتیزول معمولاً نشانه بیماری به نام سندرم کوشینگ است. سندرم کوشینگ ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
سطح پایین کورتیزول ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
علائم سطح پایین کورتیزول عبارتاند از:
سطح پایین کورتیزول ممکن است به دلیل موارد زیر باشد:
پزشک شما نتایج را با شما بررسی خواهد کرد. آنها علائم و سابقه پزشکی شما را در نظر میگیرند. اگر فکر کنند که به آزمایش بیشتری نیاز دارید، ممکن است یک یا چند مورد از آزمایشهای زیر را توصیه کنند:
این آزمایش نحوه واکنش غدد فوق کلیوی شما را پس از دریافت تزریق ACTH مصنوعی بررسی میکند.
این آزمایش کورتیزول را پس از مصرف دارویی به نام دگزامتازون، یک نسخه مصنوعی از کورتیزول، اندازهگیری میکند.
MRI یا سیتیاسکن به پزشک شما اجازه میدهد غدد شما را ببیند و وجود تومور احتمالی را بررسی کند.
صرفاً به این دلیل که نتیجه غیرطبیعی دارید، لزوماً به این معنی نیست که یک بیماری پزشکی دارید که نیاز به درمان دارد. عوامل متعددی میتوانند بر سطح کورتیزول شما تأثیر بگذارند، مانند:
پزشک شما نتایج را با شما بررسی خواهد کرد. آنها علائم و سابقه پزشکی شما را در نظر میگیرند. اگر فکر کنند که به آزمایش بیشتری نیاز دارید، ممکن است یک یا چند مورد از آزمایشهای تکمیلی را در نظر بگیرند.
پزشک به دلایل مختلفی ممکن است تست کورتیزول را برای شما در نظر بگیرد. برخی از مهمترین بیماریها و مشکلاتی که با استفاده از هورمون کورتیزول میتوان آنها را تشخیص داد شامل موارد زیر هستند:
این بیماری زمانی ایجاد میشود که سطح کورتیزول در بدن شما کمتر از حد طبیعی باشد.
این سندروم در اثر افزایش بیش از حد هورمون کورتیزول در بدن ایجاد میشود و میتواند عوارض زیادی برای فرد ایجاد کند.
در برخی از موارد ممکن است بالا بودن سطح کورتیزول بدن و تومورهای خاص با یکدیگر ارتباط داشته باشند.
جمعبندی
آزمایش Cortisol میزان این هورمون را در بدن شما اندازهگیری میکند. این هورمون که توسط غدد فوق کلیوی تولید و ترشح میشود دارای فعالیتهای زیادی در بدن است و کمبود یا افزایش بیش از حد آن میتواند موجب ایجاد برخی از عوارض و بیماریها در بدن فرد شود. مشاهده نتیجه آزمایش cortisol غیرطبیعی میتواند استرسزا باشد. با این حال لازم است به این نکته توجه داشته باشید که داشتن سطح کورتیزول بالا یا پایین لزوماً به این معنی نیست که شما یک بیماری دارید و نیاز به درمان دارید. صبور باشید و از پزشک خود بخواهید تا نتیجه آزمایش cortisol شما را بررسی کند. برای انجام آزمایش کورتیزول و سایر آزمایشها میتوانید به آزمایشگاه مرکزی فردیس مراجعه کنید.
آزمایش Cortisol ممکن است به نمونهای از یکی از موارد زیر یا ترکیبی از آنها نیاز داشته باشد:
سطح کورتیزول در خون شما در یک بازه ۲۴ ساعته ممکن است تغییر کند به همین دلیل نیز در برخی از موارد ممکن است پزشک از شما درخواست کند تست کورتیزول را دوبار در یک روز یا چندین بار در چندین روز تکرار کنید.
به طور معمول نتایج آزمایش کورتیزول در مدت یک تا پنج روز آماده خواهد شد. با این حال مدت زمان آمادهسازی نتیجه آزمایش شما به آزمایشگاهی که در آن آزمایش میدهید نیز بستگی دارد.
اگر سطح کورتیزول در بدن شما بیش از حد طبیعی باشد در ابتدا علت این مسأله باید توسط پزشک مشخص شود و سپس روند درمانی مناسب آغاز شود. به طور کلی اگر سندرم کوشینگ یا بیماری آدیسون دارید، به دارو نیاز خواهید داشت. در مورد سندرم کوشینگ، اگر ناشی از تومور باشد، ممکن است به جراحی برای برداشتن تومور و به دنبال آن پرتودرمانی نیاز داشته باشید. اگر بیماری خاصی ندارید اما سطح کورتیزول شما بالاتر از حد طبیعی است، ممکن است بتوانید با خواب مناسب، ورزش منظم و کاهش استرس، آن را پایین بیاورید.
به طور کلی انجام تست کورتیزول با روشهای مختلف خطر خاصی ندارد. انجام آزمایش خون نیز خطر بسیار کمی دارد. ممکن است در محلی که سوزن وارد شده است، درد یا کبودی خفیفی داشته باشید، اما بیشتر علائم به سرعت از بین میروند.
ارسال نظر