خون یکی از مهمترین مایعات در بدن است که دارای نقشهای فراوانی است. در بسیاری از موارد مانند تصادفات و آسیبهای جسمی، عملهای جراحی و بیماریهای شدید افراد خون زیادی از دست میدهند که لازم است در بدن جبران شود. اهدای خون یک فرآیند انسان دوستانه و ارزشمند است که میتواند به نجات جان انسانها کمک کند. جدای از این موارد اهدای خون برای خود شخص نیز منفعت های بسیار زیادی دارد که در ادامه به آنها نیز می پردازیم. در واقع شما عزیزان با انجام اهدای خون هم به سلامتی دیگران و هم خودتان کمک خواهید کرد.
مزایای اهدای خون برای گیرنده و دهنده بسیار است. برای فرد اهداکننده اهدای خون میتواند باعث کاهش خطر بیماریهای قلبی، کنترل وزن، و بهبود عملکرد کبد شود. همچنین، اهدای خون به تولید سلولهای خونی جدید کمک میکند و میتواند در پیشگیری از انواع سرطان و هموکروماتوز(افزایش بیش از حد آهن در بدن) موثر باشد. برای فردی که خون دریافت میکند نیز اهدای خون میتواند جان فرد را نجات دهد و در کنترل بسیاری از بیماریها و شرایط پزشکی حیاتی مؤثر باشد.
جالب است بدانید که زمانی که برای اهدای خون اقدام میکنید در ابتدا برخی از فاکتورهای مهم و تأثیرگذار در شما بررسی میشوند زیرا این عوامل در ابتدا تعیینکننده سلامت خود شما و در قدم بعدی تعیینکننده سلامت فرد گیرنده خواهد بود. مهمترین این عوامل به شرح زیر هستند:
برای اهدا خون حداقل باید ۱۸ سال سن داشته باشید. البته در برخی از کشورها افراد زیر ۱۸ سال میتوانند با رضایت نامه کتبی از والدین خون اهدا کنند.
برخی از بیماریها مانند کم خونی وجود دارند که در صورت ابتلا به آنها اجازه اهدا خون نخواهید داشت.
فرایند اهدا خون یک فرآیند ساده و نسبتاً کوتاه است. در طی این فرآیند مدارک شناسایی خود را ارائه میدهید و سپس معاینه میشوید و مشاوره پزشکی دریافت میکنید. سپس از شما خواسته میشود که برای زمان کوتاهی استراحت کنید و سپس خون مورد نظر از شما گرفته میشود که حدود ۱۰ الی ۱۵ دقیقه طول میکشد. در نهایت میتوانید کمی استراحت کنید و از شما پذیرایی میشود.
اهدای خون دارای انواع متفاوتی است. برخی از رایجترین انواع اهدا خون شامل موارد زیر هستند.
اهدای خون کامل رایجترین نوع اهدای خون است. در طول این اهدای خون، شما حدود نیم لیتر خون کامل اهدا میکنید. سپس خون از اجزای آن - گلبولهای قرمز، پلاسما و گاهی پلاکتها - جدا میشود.
در طول آفرزیس، شما به دستگاهی متصل میشوید که قسمتهای مختلف خون شما را جمعآوری و جدا میکند. این اجزای خون شامل گلبولهای قرمز، پلاسما و پلاکتها هستند. سپس دستگاه، قسمتهای باقی مانده خون را به شما برمیگرداند.
در این روش فقط پلاکتها جمعآوری میشوند. پلاکتها سلولهایی هستند که با تجمع و تشکیل پلاک در رگهای خونی (لخته شدن) به توقف خونریزی کمک میکنند. پلاکتهای اهدایی معمولاً به افرادی که مشکلات لخته شدن خون یا سرطان دارند و افرادی که پیوند عضو یا جراحیهای بزرگ انجام خواهند داد، داده میشود.
در این روش مقدار بیشتری از گلبولهای قرمز شما اهدا میشود.
در این روش اهدا خون نیز بخش مایع خون که پلاسما نام دارد جمعآوری میشود. پلاسما به لخته شدن خون کمک میکند و حاوی آنتیبادیهایی است که به مبارزه با عفونتها کمک میکنند. پلاسما معمولاً در شرایط اضطراری و تروما به افراد داده میشود تا به توقف خونریزی کمک کند.
برخی از نکات وجود دارند که لازم است زنان و مردان قبل از اهدا خون آنها را رعایت کنند. مهمترین این موارد شامل زیر هستند.
معمولاً یک هفته طول میکشد تا جواب آزمایش اهدا خون آماده شود. در این مدت نیز کارت اهدا خون برای فرد آماده و صادر میشود. البته اگر سری اولی باشد که آزمایش اهدای خون را انجام می دهید ممکن است فرآیند طولانی تر شود چرا که بایستی بر روی خون شما از نظر بیماری های مختلف نیز آزمایش انجام شود.
پس از اهدای خون تغییراتی در بدن رخ میدهد که برخی از آنها موقتی و برخی دیگر دائمی هستند. پس از اهدای خون در عرض چند دقیقه گردش خون منظم میشود و پس از ۲۴ ساعت مایعات از دست رفته جبران میشوند، پروتئینهای از دست رفته پس از ۴۸ ساعت و گلبولهای قرمز پس از دو هفته جبران میشوند.
در کنار مزایای بینظیر و فراوان اهدای خون بسیاری از افراد نگران زمان جبران خون از دست رفته در زمان اهدا هستند. لازم است بدانید در صورتی که فرد دارای وضعیت نرمال باشد ظرف چند روز پس از اهدای خون، بدن شما مایعات از دست رفته را جایگزین میکند و پس از دو هفته، بدن شما گلبولهای قرمز از دست رفته را جایگزین خواهد کرد.
جمعبندی
اهدا خون یک فرآیند مفید و انسان دوستانه است. مزایای اهدای خون برای فرد گیرنده و اهداکننده فراوان است. همچنین این کار به سلامت فرد و جامعه و نجات جان انسانها نیز کمک میکند. در این مطلب هر آن چه لازم بود در مورد اهدا خون بدانید را برای شما توضیح دادیم.
مورد تایید و بازبینی شده توسط:
دکتر مهران غزالی بینا(فلوشیپ علوم آزمایشگاهی)
اهدای خون ایمن است. برای هر اهداکننده از تجهیزات یکبار مصرف استریل و جدید استفاده میشود، بنابراین هیچ خطری برای ابتلا به عفونتهای خونی با اهدای خون وجود ندارد. بیشتر بزرگسالان سالم میتوانند با خیال راحت و بدون خطرات سلامتی، حدود نیم لیتر خون اهدا کنند.
برخی از گروهها نمیتوانند خون اهدا کنند. مهمترین این گروهها شامل موارد زیر هستند.
ارسال نظر