7 صبح الی 7 بعدازظهر
روزهای غیر تعطیل
7 صبح الی 6 بعدازظهر
روزهای پنجشنبه
چهارشنبه 07 خرداد 1404
آزمایش اسپرم یکی از آزمایشاتی است که پزشک ممکن است در پروسه بررسی مشکلات ناباروری و یا موارد دیگر برای مردان در نظر بگیرد. در این مطلب قصد داریم تمام نکاتی که در رابطه با آزمایش اسپرم نیاز دارید بدانید را بررسی کنیم.
آزمایش اسپرم شامل جمع‌آوری و ارزیابی مایع منی است. در طی این آزمایش حجم و کیفیت مایع منی و اسپرم‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. مهم‌ترین مواردی که در طی ارزیابی مایع منی مورد بررسی قرار می‌گیرد شامل تعداد اسپرم‌ها، فعالیت و میزان تحرک اسپرم‌ها و همچنین مورفولوژی آن‌ها است.
تست اسپرم یا آزمایش مایع منی در موارد مختلفی ممکن است توسط پزشک برای شما تجویز شود. با این حال دو مورد از رایج‌ترین مواردی که نیاز به انجام آزمایش منی دارند بررسی ناباروری و مشکلات باروری و پیگیری وازکتومی و میزان اثربخشی آن است.
قبل از انجام آزمایش مایع منی پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند. در مراحل بعدی ممکن است یک معاینه فیزیکی از دستگاه تناسلی شما انجام دهد و در نهایت آزمایش اسپرم را برای شما در نظر بگیرد. لازم است ۲روز تا یک هفته قبل از انجام آزمایش ارزیابی مایع منی هیچ فعالیت جنسی به هیچ شکلی نداشته باشید. این مسأله باعث می‌شود تعداد اسپرم‌ها در بیشترین حالت خود باشد و بهترین نتیجه را برای شما تضمین می‌کند. همچنین در صورتی که آزمایش شما برای بررسی وازکتومی انجام شود باید به طور متوسط ۸ تا ۱۲ هفته از زمان عمل شما گذشته باشد. به علاوه توصیه می‌شود که قبل از آزمایش اسپرم چندین بار رابطه جنسی داشته باشید زیرا این کار به پاک شدن اسپرم‌های باقی مانده در دستگاه تناسلی کمک می‌کند.
بهترین زمان برای انجام آزمایش اسپرم به دلیل انجام آزمایش وابسته است. در صورتی که این تست برای ارزیابی مشکلات ناباروری مورد استفاده قرار بگیرد لازم است که حداقل ۲ تا ۷روز از آخرین انزال گذشته باشد تا تعداد و حجم اسپرم و مایع منی در بیشترین حالت خود بوده و نتیجه آزمایش درست باشد. با این حال در صورتی که این تست برای پیگیری وازکتومی انجام می‌شود لازم است چندین هفته از عمل شما گذشته باشد و چندین بار نیز رابطه جنسی داشته باشید تا اسپرم‌های از قبل باقی مانده تخلیه شوند.
برای انجام آزمایش اسپرم رایج‌ترین راه خودارضایی است. این کار می‌تواند در خانه انجام شود. در صورتی که قصد داشته باشید آزمایش را در آزمایشگاه یا کلینیک انجام دهید به یک اتاق خالی راهنمایی می‌شوید تا بتوانید نمونه مایع منی را تهیه کنید. در تهیه نمونه مایع منی می‌توانید از شریک جنسی خود کمک بخواهید با این حال لازم است به این نکته توجه کنید که در زمان تهیه نمونه نباید از روان‌کننده‌ها یا بزاق استفاده شود. لازم است به این نکته توجه داشته باشید که از آن جا که تعداد اسپرم‌های آزاد شده در هر روز می‌تواند متفاوت باشد ممکن است به بیش از یک نمونه در زمان‌های مختلف نیاز باشد.
نمونه شما در آزمایشگاه و در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گرفته و از نظر حجم، کیفیت و ویژگی‌های دیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد. سپس مقادیر و یافته‌های به دست آمده با مقادیر طبیعی مقایسه می‌شوند و در صورتی که در آن محدوده قرار بگیرند به این معنی است که اسپرم‌های شما سالم هستند. در صورتی که نتایج شما خارج از محدوده‌های نرمال و طبیعی باشند باید بررسی‌های بیشتر با توجه به نظر پزشک انجام شود.
در صورتی که نتایج آزمایش مایع منی و اسپرم‌های شما طبیعی باشند دارای ویژگی های زیر هستند:
ممکن است نتایج آزمایش ارزیابی مایع منی شما نشان دهد که اسپرم‌های شما دارای مشکل هستند. این مشکلات می‌توانند شامل موارد زیر باشند.
بسیاری از مراکز این امکان را به شما می‌دهند که آزمایش اسپرم خود را در خانه انجام دهید. برای این کار باید نمونه را در دمای اتاق که حدود ۲۰ درجه سانتی گراد است تهیه کنید و تا یک ساعت بعد نمونه را به آزمایشگاه برسانید. لازم است به این نکته توجه داشته باشید که دمای ظرف نمونه نباید دچار تغییر شود، زیرا این کار می‌تواند بر روی کیفیت اسپرم‌ها تأثیر بگذارد و نتیجه آزمایش ارزیابی مایع منی را تغییر دهد.
به طور معمول برای تهیه نمونه اسپرم از خود ارضایی استفاده می‌شود. جمع‌آوری نمونه می‌تواند در آزمایشگاه یا کلینیک مورد نظر یا حتی در خانه انجام شود. با این حال روش دیگری که می‌توانید برای تهیه نمونه اسپرم از آن استفاده کنید رابطه جنسی با شریک جنسی‌تان است. اگر قصد دارید نمونه مایع منی خود را از این طریق تهیه کنید لازم است که از روان‌کننده‌ها استفاده نکنید. همچنین تماس با بزاق و آلودگی با آن نیز نباید اتفاق بیافتد. یکی دیگر از راهکار‌های مورد استفاده، کاندوم‌های مخصوص بدون روان‌کننده هستند که می‌توانید از آن‌ها برای جمع‌آوری مایع منی استفاده کنید.
آزمایشگاه یا کلینیکی که قصد دارید آزمایش خود را در آن انجام دهید یک ظرف مخصوص برای این کار به شما ارائه می‌کند. دقت کنید که در هنگام جمع‌آوری مایع منی نباید داخل ظرف را لمس کنید زیرا این کار می‌تواند سبب آلودگی نمونه شود. همچنین در صورتی که ظرف از دست شما افتاد یا مایع منی بر روی سطوح یا زمین ریخت، به هیچ عنوان سعی نکنید آن را دوباره جمع‌آوری کنید و داخل ظرف بریزید.
پزشک ممکن است در موارد متعددی تصمیم بگیرد که برای شما آزمایش اسپرم تجویز کند. با این حال دو مورد از موارد بسیار شایع که در آن‌ها از آزمایش مایع منی استفاده می‌شود شامل موارد زیر هستند:
در صورتی که شما در بچه دار شدن با مشکل رو به رو باشید یکی از تست‌های رایجی که انجام می‌شود آزمایش مایع منی است. این تست سلامت اسپرم‌های شما و توانایی آن‌ها برای بارور کردن تخمک‌ها را اندازه‌گیری می‌کند و مشکلات احتمالی مربوط به اسپرم‌ها که باعث ناباروری شده را شناسایی می‌کند.
وازکتومی یک روش جلوگیری از بچه دار شدن و باروری است. در این روش از ورود اسپرم‌ها به مایع منی جلوگیری می‌شود و در نتیجه بارداری نیز اتفاق نمی‌افتد. آزمایش مایع منی یکی از روش‌های رایجی است که برای بررسی اثر بخشی وازکتومی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در صورتی که نتایج آزمایش ارزیابی مایع منی شما غیر طبیعی بوده می‌تواند به این معنی باشد که اسپرم‌های شما دارای مشکلاتی هستند. اختلال اسپرم می‌تواند به دلایل متعددی رخ دهد. برخی از رایج‌ترین این دلایل شامل موارد زیر هستند.
در صورتی که نتایج تست اسپرم شما نرمال باشد باید از نظر هر ویژگی در محدوده زیر قرار بگیرد.
حجم نرمال باید بین ۲ تا ۵ میلی لیتر باشد.
رنگ طبیعی مایع منی باید شیری باشد.
PH نرمال نمونه باید بین ۷. ۲ تا ۸ قرار بگیرد.
در صورتی که میزان تحرک اسپرم‌های شما بیش از ۶۰ درصد باشد ایده‌آل است، در حالی که تحرک ۲۹ درصدی تحرک غیر پیشرونده و تحرک ۱۰ درصدی بدون تحرک در نظر گرفته می‌شود.
با توجه به دلیلی که پزشک آزمایش ارزیابی مایع منی را تجویز کرده است موارد متعدد و مختلفی ممکن است مورد بررسی قرار بگیرد. در صورتی که این تست برای ارزیابی ناباروری باشد موارد زیر در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‌گیرند.
Ph میزان اسیدی و بازی بودن مایع منی را نشان می‌دهد. در صورتی که مایع منی شما به سمت اسیدی شدن متمایل باشد ممکن است کیفیت اسپرم‌ها تحت تاثیر قرار بگیرد.
هر حجمی که در بازه 2 تا 5 میلی لیتر قرار نگیرد غیر نرمال است.
تراکم اسپرم‌ها نشان می‌دهد که در هر میلی لیتر از نمونه شما چه تعداد اسپرم وجود دارد.
مورفولوژی اسپرم‌ها نشان می‌دهد که اسپرم‌های شما دارای چه شکل و اندازه‌ای هستند. در صورتی اسپرم‌ها دارای مشکل هستند که اندازه یا شکل‌های عجیب داشته باشند.
این زمان در واقع نشان دهنده زمانی است که مایع منی از یک ماده چسبناک به یک ماده مایع روان تبدیل می‌شود.
در صورتی که در نمونه شما گلبول‌های سفید خونی وجود داشته باشد ممکن است شما دچار التهاب یا عفونت باشید.
رایج‌ترین دلیل انجام آزمایش ارزیابی مایع منی بررسی علل احتمالی ناباروری است. به همین دلیل افرادی که دارای مشکلات ناباروری هستند در اولین اقدامات باید این آزمایش را انجام دهند. همچنین پیگیری وازکتومی در مردان نیز به طور عمده با استفاده از تست آنالیز اسپرم انجام می‌شود. اگرچه در موارد متعدد و مختلف دیگری نیز ممکن است پزشک این آزمایش را تجویز کند.
ناباروری در مردان می‌تواند به دلایل متعددی اتفاق بیفتد. برخی از علل شایع که می‌توانند منجر به ایجاد ناباروری در مردان شوند شامل موارد زیر هستند:
در صورتی که آزمایش اسپرم به درستی انجام نشود نتایج آن نمی‌تواند قابل اطمینان باشد. به همین دلیل نیز لازم است در هنگام انجام این تست به موارد زیر دقت کنید.
بیشتر بخوانید: تست های غربالگری در زمان بارداری
آزواسپرمی یا صفر بودن اسپرم‌ها یک بیماری در مردان است. مردان مبتلا به این بیماری هیچ اسپرمی در مایع منی خود ندارند و نمی‌توانند تخمک‌ها را بارور کنند. خوشبختانه در سال‌های اخیر روش‌های درمانی برای این بیماری شناخته شده است که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
در برخی از موارد ممکن است سیستم ایمنی نسبت به اسپرم‌ها واکنش نشان دهد. در این موارد پزشک از تست آزمایش آنتی‌بادی اسپرم استفاده می‌کند. در طی این تست آنتی‌بادی‌هایی که بر علیه اسپرم‌ها عمل می‌کنند در خون، مایع منی و مایع واژینال مورد بررسی قرار می‌گیرند. آنتی‌بادی‌ها می‌توانند بر علیه اسپرم‌ها وارد عمل شوند و به آن‌ها آسیب برسانند. به همین دلیل نیز در صورتی که مقادیر زیادی از آنتی‌بادی‌ها بر علیه اسپرم‌ها وجود داشته باشند فرد ممکن است دچار مشکل در باروری شود.
یکی از فاکتور‌های مهم در سلامت اسپرم‌ها و قدرت آن‌ها برای باروری سلامت، DNA اسپرم‌ها است. در برخی از مواقع ماده ژنتیکی درون اسپرم دچار شکستگی می‌شود. در طی این تست میزان شکست DNA اسپرم‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
همان طور که گفتیم با توجه به دلیلی که پزشک تست آزمایش اسپرم را برای شما در نظر می‌گیرد فاکتور‌های مورد بررسی نیز متفاوت خواهند بود. حجم، PH، میزان تحرک، تعداد اسپرم‌ها، مورفولوژی و... از مواردی هستند که مورد بررسی قرار می‌گیرند.
رعایت برخی از نکات در سبک زندگی می‌تواند باعث بهبود کیفیت اسپرم‌ها شود. برخی از تأثیرگذار‌ترین این راهکار‌ها شامل موارد زیر هستند:
جمع‌بندی
آنالیز مایع منی آزمایشی است که تعداد، تحرک، مورفولوژی و موارد دیگر اسپرم شما را ارزیابی می‌کند. این آزمایش به دلایل متعددی ممکن است تجویز شود. با این حال بررسی موارد ناباروری و پیگیری وازکتومی از رایج‌ترین این موارد هستند. لازم است به این نکته توجه کنید که غیرطبیعی بودن نتایج تست شما به این معنی نیست که نمی‌توانید بچه دار شوید بلکه تنها به این معناست که شما شانس کمتری برای باروری دارید. اغلب در این مواقع پزشک مجموعه‌ای از تست‌ها و آزمایشات دیگر را برای شما در نظر می‌گیرد برای انجام آزمایش آنالیز مایع منی، می‌توانید به آزمایشگاه فردیس مراجعه نمایید.
مورد تایید و بازبینی شده توسط:
دکتر مهران غزالی بینا(فلوشیپ علوم آزمایشگاهی)
ارسال نظر