تیروئید یکی از غدد مهم بدن است که در تنظیم بسیاری از ساز و کارهای بدن افراد نقش دارد. کاهش یا افزایش عملکرد این غده می تواند تاثیرات مختلفی بر روی بدن افراد بگذارد. به همین دلیل نیز پایش این بیماری و آشنایی با علائم، نحوه تشخیص و درمان آن دارای اهمیت بسیار زیادی است.
پرکاری تیروئید که تحت عنوان تیروئید پرکار نیز شناخته می شود در واقع به مرحله ای اشاره دارد که غده تیروئید بیش از حد نیاز طبیعی بدن هورمونهای تیروئیدی میسازد. پرکاری تیروئید می تواند منجر به ایجاد تغییرات بسیاری در بدن شما شود. برخی از مهم ترین مواردی که در هنگام پرکاری تیروئید ممکن است با آنها رو به رو شوید شامل افزایش ضربان قلب، کاهش وزن بدون دلیل، افزایش کاذب اشتها و اضطراب هستند.
غده تیروئید یکی از مهم ترین غدد بدن است که دارای نقش مهمی در سوخت و ساز و متابولیسم دارد. از مهمترین مواردی که به کمک غده تیروئید و هورمون های تیروئیدی تنظیم می شوند می توان به تنظیم ضربان قلب، تنظیم فعالیت دستگاه گوارش، سیستم عصبی و حفظ سلامت پوست و مو اشاره کرد. این غده به شکل پروانهای است و در پایین گردن و دقیقا بالای استخوان ترقوه قرار گرفته است.
این غده هورمون های مختلفی ترشح می کند که شامل تری یدوتیرونین(T3)، تیروکسین(T4) و هورمون کلسی تونین است. این هورمون ها به کمک همدیگر و با استفاده از ارتباطاتی که بین آن ها وجود دارد فعالیت های بدن را تنظیم می کنند و هر گونه کاهش یا افزایش در مقادیر آن ها می تواند بر روی فعالیت های بدن موثر باشد.
کم کاری و پرکاری تیروئید دو وضعیت متفاوت هستند که در اثر تغییر در مقادیر هورمون تیروئید ایجاد می شوند. با این حال این دو وضعیت دارای علائم مختلفی هستند و می توانند تاثیرات متفاوتی بر روی بدن فرد داشته باشند.
تیروئید پرکار می تواند در اثر برخی از بیماری ها و مشکلات سلامت ایجاد شود. برخی از رایج ترین این بیماری ها شامل موارد زیر هستند.
بیماری گریوز در واقع یک بیماری خود ایمنی است که باعث می شود غده تیروئید بیش از حد لازم فعالیت کند و شما به تیروئید پرکار مبتلا شوید. این بیماری به طور کلی به صورت ژنتیکی بروز می کند و می تواند در زنان زیر ۴۰ سال بیشتر بروز کند.
این بیماری که بیشتر در افراد مسن رخ می دهد، به صورت افزایش فعالیت در بافت تیروئید است که در نتیجه باعث تولید مقادیر بیشتری از هورمون های تیروئیدی میشود.
در این بیماری تیروئید ملتهب می شود و هورمون های تیروئیدی به خون نشت پیدا می کنند. اگرچه این مشکل بیشتر باعث کم کاری تیروئید می شود اما می تواند در برخی از موارد پرکاری تیروئید نیز دیده شود.
وجود برخی از شرایط باعث افزایش ابتلا به تیروئید پرکار می شود. رایج ترین این شرایط شامل موارد زیر هستند.
در صورتی که شما دارای تیروئید پرکار باشید، ممکن است با مجموعهای از علائم رو به رو شوید که برخی از رایج ترین آن ها شامل موارد زیر هستند:
پرکاری تیروئید در زنان یکی از شایعترین اختلالات غدد درونریز است که میتواند عملکرد طبیعی بدن را بهطور جدی تحتتأثیر قرار دهد. در زنان، این اختلال میتواند علائمی مشابه با سایر بیماریها ایجاد کند، به همین دلیل تشخیص دقیق از طریق آزمایشهای هورمونی و بررسی وضعیت بالینی بیمار اهمیت زیادی دارد. از جمله علائم پرکاری تیروئید در زنان عبارتند از:
علائم پرکاری تیروئید در مردان ممکن است بهطور پنهان یا با شدت کمتری نسبت به زنان بروز کند، اما تأثیر آن بر سلامت عمومی و عملکرد فیزیکی و روانی قابلتوجه است. این وضعیت معمولا با علائم زیر همراه است:
علائم پرکاری تیروئید در کودکان ممکن است با نشانههایی ظریف یا رفتارهایی شبیه به اختلالات روانی و رفتاری مانند بیشفعالی اشتباه گرفته شود، در حالیکه این علائم ریشه در اختلالات غدد درونریز دارند. کودکی که دچار پرکاری تیروئید است ممکن است علائم زیر را داشته باشد:
پرکاری تیروئید در بارداری می تواند دوران بارداری را برای مادر سخت تر کند و عوارضی را برای مادر و جنین ایجاد کند. در صورتی که سطح تیروئید شما در بارداری فقط کمی افزایش پیدا کرده باشد احتمالا پزشک درمان خاصی را در نظر نمی گیرد و صرفا شما را به طور مداوم مورد بازبینی قرار می دهد. در صورتی که سطح هورمون های تیروئیدی در شما به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده باشد معمولا دوز پایینی از داروهای ضد تیروئید تجویز می شود.
از کجا بفهمم تیروئید پرکار دارم؟ اگر این سوال برای شما نیز پیش آمده است، باید بگوییم که تیروئید پرکار با کمک مجموعهای از روشهای تشخیصی شامل معاینه فیزیکی، آزمایش خون و بررسی سابقه پزشکی فرد بررسی می شود. بسته به نیاز ممکن است پزشک مجموعهای از آزمایشات دیگر را نیز برای فرد در نظر بگیرد. روش های تشخیصی رایج شامل موارد زیر هستند.
به طور کلی در طی معاینه فیزیکی پزشک ممکن است موارد زیر را بررسی کند.
با استفاده از آزمایش خون می توان سطح هورمون های T4، T3 و هورمون محرک تیروئید(TSH) را اندازه گیری کرد تا پرکاری تیروئید تشخیص داده شود. در افراد دارای تیروئید پرکار به طور معمول سطح بالای T4 و سطح پایین TSH شایع است.
آزمایش های تیروئید که توسط نمونه خون انجام می شوند ممکن است تحت تاثیر برخی از شرایط قرار بگیرند. یکی از مهمترین مواردی که ممکن است در جواب آزمایش خون برای سنجش هورمون های تیروئیدی اختلال ایجاد کند مصرف بیوتین است.
بیوتین یک مکمل ویتامین ب است که می تواند در مولتی ویتامین ها نیز وجود داشته باشد. بنابراین اگر از مولتی ویتامین ها یا بیوتین استفاده می کنید لازم است قبل از انجام آزمایش این مسئله را با مسئول آزمایش در میان بگذارید. احتمالا پزشک از شما درخواست خواهد کرد ۳ تا ۵ روز قبل از آزمایش، از مصرف مکمل ها و بیوتین خودداری کنید.
با توجه به نتیجه تست های خون و معاینات فیزیکی شما، پزشک ممکن است مجموعهای از آزمایشها و تست های دیگر را نیز برای شما در نظر بگیرد. برخی از این تست ها می توانند شامل موارد زیر باشند.
برای انجام این آزمایش، دوز کوچکی از ید را مصرف میکنید تا ببینید چه مقدار از آن در غده تیروئید شما و در کدام قسمت جمع میشود. اگر غده تیروئید شما مقدار زیادی ید رادیواکتیو جذب کند، به این معنی است که شما دارای تیروئید پرکار هستید؛ در این شرایط محتملترین علت، بیماری گریوز یا ندولهای تیروئید بیش فعال است. اگر غده تیروئید شما مقدار کمی ید رادیواکتیو جذب کند، به این معنی است که هورمون های ذخیره شده در غده تیروئید به جریان خون نشت می کنند. در این صورت، به احتمال زیاد تیروئیدیت دارید.
برای درمان تیروئید پرکار روشهای متنوعی وجود دارد که با توجه به فاکتورهای مختلفی از جمله سن، علت و شدت پرکاری تیروئید در شما و همچنین ترجیحات شخصی شما برای درمان روش درمانی شما انتخاب خواهد شد. برخی از رایج ترین روش های درمانی پرکاری تیروئید شامل موارد زیر هستند.
داروهای ضد تیروئید مانند متی مازول و پروپیل تیواوراسیل می توانند به آرامی علائم پرکاری تیروئید را از بین ببرند. درمان با داروهای ضد تیروئید معمولاً 12 تا 18 ماه طول می کشد. پس از آن، اگر علائم از بین رفت و نتایج آزمایش خون نشان داد که سطح هورمون تیروئید به محدوده استاندارد بازگشته است، ممکن است دوز به آرامی کاهش یا متوقف شود.
در صورتی که پزشک نتواند با استفاده از داروهای ضد تیروئیدی پرکاری تیروئید را درمان کند ممکن است به سراغ جراحی برود. همچنین برای افراد باردار و کسانی که نمی توانند از داروهای ضد تیروئید استفاده کنند نیز گزینه مناسبی به حساب می آید.
بسته به شدت پرکاری تیروئید در این عمل جراحی ممکن است بخشی از تیروئید یا کل این غده برداشته شود. خطرات این جراحی شامل آسیب به تارهای صوتی و غدد پاراتیروئید است. غدد پاراتیروئید چهار غده ریز در پشت تیروئید هستند که به کنترل سطح کلسیم در خون کمک می کنند.
در این روش درمانی شایع مقادیر مطمئنی از ید رادیو اکتیو را می بلعید و سلولهای پرکار تیروئید پس از جذب آنها از بین می روند. این روش در برخی از موارد ممکن است باعث کم کاری تیروئید شود با این حال روش رایجی است و در بسیاری از موارد مورد استفاده قرار می گیرد.
پرکاری تیروئید می تواند عوارض زیادی برای بدن داشته باشد، به همین دلیل نیز لازم است سریعا برای درمان آن اقدام کنید. برخی از عوارضی که در صورت عدم توجه به پرکاری تیروئید می توانند ایجاد شوند شامل موارد زیر هستند:
اگر به پرکاری تیروئید مبتلا هستید بهتر است برخی از تغییرات را در رژیم غذایی خود بگنجانید. سعی کنید موارد زیر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید:
همچنین سعی کنید از مصرف خوراکی های زیر اجتناب کنید.
به طور کلی روشی برای درمان پرکاری تیروئید وجود ندارد. با این حال دانستن این که در معرض پرکاری تیروئید قرار دارید یا خیر، می تواند به شما کمک کند تا به محض ایجاد پرکاری تیروئید آن را تشخیص داده و سریع برای درمان آن اقدام کنید.
جمع بندی
پرکاری تیروئید یکی از مشکلات سلامتی است که به توجه و درمان نیاز دارد. موارد متعددی ممکن است باعث پرکاری تیروئید شوند. روشهای درمانی مختلفی نیز برای درمان تیروئید پرکار وجود دارند که با توجه به شدت بیماری شما و مشخصات فردی شما انتخاب می شوند.
کاهش وزن در هنگام پرکاری تیروئید یک مشکل شایع است با این حال اگر این مسئله برای شما یک چالش اصلی به حساب می آید می توانید در این مورد با پزشک متخصص خود و همین طور یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
ارسال نظر