7 صبح الی 7 بعدازظهر
روزهای غیر تعطیل
7 صبح الی 6 بعدازظهر
روزهای پنجشنبه
دوشنبه 10 شهريور 1404
به‌روزرسانی در تاریخ: 27 مرداد 1404
هرچه زودتر پزشک پوکی استخوان را تشخیص دهد، احتمال شکستگی استخوان کمتر میشود. از پزشک در مورد بررسی تراکم استخوان خود سوال کنید، به خصوص اگر بالای ۶۵ سال سن دارید، بعد از ۵۰ سالگی دچار شکستگی استخوان شده‌اید، یا کسی در خانواده بیولوژیکی شما پوکی استخوان دارد.
مطالعه بیشتر: سارکوپنی یا کاهش توده عضلانی؛ مشکلی خاموش اما جدی
از جمله ویژگی های بیماری استئوپروز عبارتند از:
این بیماری علائم آشکاری ندارد و ممکن است سال‌ها پیشرفت کند بدون آن‌که فرد متوجه شود؛ تا زمانی‌که یک شکستگی اتفاق بیفتد؛ به همین دلیل به پوکی استخوان بیماری خاموش می‌گویند.
معمولاً در مراحل اولیه تحلیل استخوان هیچ علامتی وجود ندارد به همین دلیل اغلب افراد تا زمان بروز شکستگی از وجود آن بی خبر هستند. اما هنگامی که استخوان‌های شما در اثر پوکی استخوان ضعیف شدند، ممکن است علائم و نشانه‌هایی از جمله موارد زیر را داشته باشید:
| ویژگی | زنان | مردان |
|---|---|---|
| شیوع | بسیار بیشتر به ویژه پس از یائسگی | کمتر اما اغلب در سنین بالاتر |
| بروز علائم | سریع‌تر و شدیدتر | کندتر و تدریجی |
| شکستگی اولیه | معمولا لگن و ستون فقرات | معمولا ستون فقرات یا لگن |
در بسیاری از موارد، شکستگی اولین علامت بیماری است. به همین دلیل، غربالگری در افراد پرخطر اهمیت زیادی دارد.
بیشتر بخوانید: علائم پوکی استخوان و شيوه‌های مقابله با آن
برخی افراد به دلیل ویژگی‌های بدنی، ژنتیکی یا سبک زندگی‌شان بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند. شناسایی این گروه‌ها به پیشگیری، تشخیص زودهنگام و مدیریت بهتر بیماری کمک می‌کند.افراد در معرض خطر بالا:
برخی از عوامل پزشکی که در بروز پوکی استخوان نقش دارند عبارتند از:
استخوان‌های شما در حالت تجدید دائمی هستند - استخوان جدید ساخته میشود و استخوان قدیمی تجزیه میشود. در سنین پایین تر، بدن شما سریع‌تر از تجزیه استخوان قدیمی، استخوان جدید می‌سازد و توده استخوانی شما افزایش می‌یابد. با افزایش سن، توده استخوانی سریع‌تر از آنچه ایجاد میشود، از بین می‌رود. پوکی استخوان زمانی رخ میدهد که تعادل طبیعی بین ساخت(تشکیل) استخوان جدید و تخریب استخوان قدیمی به هم بخورد. در این حالت، فرآیند تخریب استخوان سریع‌تر از فرآیند تشکیل آن انجام میشود و در نتیجه تراکم و استحکام استخوان کاهش پیدا می‌کند. عوامل متعددی مانند افزایش سن، کاهش هورمون استروژن در زنان، کمبود کلسیم و ویتامین D، کم‌تحرکی، مصرف سیگار و الکل، بیماری‌ها و داروهای خاص می‌توانند این تعادل را به هم بزنند و باعث بروز پوکی استخوان شوند. از جمله عوامل خطرساز در ابتلا به پوکی استخوان عبارتند از:
بعد از دهه سوم زندگی به تدریج توده استخوانی کاهش می یابد كمردرد ،كوتاه شدن قد و شکستگی استخوان علایم شایعی هستند كه با افزایش سن دیده می شوند.
به ویژه در زنان یائسه
زنان بیشتر از مردان به پوكی استخوان مبتلا میشوند در زنان از هر سه نفر یک نفر و در مردان از هر هشت نفر یک نفر دچار شکستگی استخوان میشوند.
با بروز یائسگی میزان هورمون استروژن مترشحه از تخمدان‌ها كاهش می یابد، این هورمون نقش مهمی در استحكام استخوان ها دارد.
وراثت از جمله عواملی است كه در استحكام و سرعت از دست دادن توده استخوان اثر دارد اگر مادر یا خواهر شما سابقه شکستگی لگن داشته باشند احتمال ابتلای شما به شکستگی لگن دو برابر سایر افراد جامعه می شود.
خانم های آسیایی و خانم هایی كه پوست و مویی روشن دارند بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند.
خانم هایی كه لاغرند یا استخوان‌بندی ظریفی دارند بیشتر مستعد ابتلا به پوکی استخوان هستند.
در افرادی كه اختلالات هورمونی و متابولیسمی مانند :دیابت، پرکاری غده تیروئید و اختلالات رشد و هورمون های جنسی دارند همچنین در كسانی كه التهاب روده و بیماری های که ایجاد اختلال در جذب مواد غذایی كنند و نیز اسهال مزمن ،منجر به پوکی استخوان می گردند.
از عوارض مصرف طولانی مدت ترکیبات كورتیكواستروئیدی که به عنوان ضد التهاب، ضد روماتیسم و ضد آلرژی تجویز می شوند از عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان می‌باشند.
بی تحركی و نداشتن فعالیت باعث تسریع در كاهش توده استخوانی میشود.
كلسیم باعث قوی شدن استخوان می شود.كمبود ذخیره كلسیم در بدن میتواند به علت كاهش دریافت كلسیم در زمان كودكی یا بزرگسالی باشد. در این صورت بدن سلول های استخوانی را تخریب میكند تا كلسیم مورد نیاز خود را بدست اورد.
ویتامین D برای جذب كلسیم لازم بوده و مانند كلیدی است كه در قفل شده روده ها را به طرف جریان خون باز میكند و اجازه میدهد تا كلسیم مواد غذایی از روده ها وارد جریان خون شوند و از آنجا به استخوان ها برسد. یكی از منابع طبیعی ویتامین D تماس مستقیم با نور خورشید است. مدت تابش نور مستقیم خورشید جهت تامین ویتامین D به اندازه بیست دقیقه به گردی صورت و دوکف دست می باشد. كمبود ویتامین D افزایش خطر ابتلا به بیماری های غیر واگیر دارمانند سرطان، دیابت نوع یك، پوكی استخوان، اختلالات خود ایمنی و MS را در بزرگسالان نشان می دهد. توصیه میشود با انجام آزمایش ویتامین دی، میزان ویتامین D را در بدنتان ارزیابی کرده تا از عوارض احتمالی آن جلوگیری کنید.
افراد سیگاری بیشتر از كسانی كه سیگار نمیكشند دچار پوكی استخوان می شوند. سیگار باعث كاهش مواد معدنی استخوان ها می شود.
اختلالات بینایی، از دست دادن تعادل، اختلالات عملكرد عصبی عضلانی و استفاده از دارو های خواب آور سبب افزایش خطر سقوط و در نتیجه افزایش شكستگی میشود.
با تاثیر بر سلول های سازنده استخوان و بر هم زدن تعادل تغذیه ای فرد سبب پوكی استخوان می شود.
برخی از بیماری‌ها به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم باعث اختلال در تعادل بازسازی استخوان میشوند و در درازمدت منجر به کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی می‌گردند. شناخت این بیماری‌ها برای پیشگیری و کنترل بهتر پوکی استخوان اهمیت زیادی دارد. بیماری‌هایی که منجر به پوکی استخوان میشوند:
التهاب مزمن مفاصل میتواند فرآیند جذب استخوان را تسریع کند.
عملکرد نامناسب کلیه در تنظیم کلسیم و فسفر موجب ضعیف شدن استخوان‌ها میشود.
پرکاری تیروئید(هایپرتیروئیدیسم) - کم‌کاری پاراتیروئید(هیپوپاراتیروئیدیسم)
از جدی‌ترین عواقب استئوپروز شکستگی استخوان، به ویژه در ستون فقرات یا لگن است. شکستگی لگن اغلب در اثر زمین خوردن ایجاد میشود و میتواند منجر به ناتوانی و حتی افزایش خطر مرگ در اولین سال پس از آسیب‌دیدگی شود. اگر استخوان هایی که ستون فقرات شما را تشکیل می‌دهند، تا حد فروپاشی ضعیف شوند میتواند منجر به شکستگی استخوان در ستون فقرات، کمردرد و کاهش قد و قوز به جلو شود.
استئوپنی مرحله‌ای است که تراکم استخوان کمتر از حد طبیعی ولی هنوز به اندازه کافی پایین نیست که پوکی استخوان محسوب شود. افراد مبتلا به استئوپنی در معرض خطر بالاتر برای تبدیل شدن به پوکی استخوان هستند و نیاز به مراقبت و پیشگیری دارند.
| ویژگی | استئوپنی | پوکی استخوان |
|---|---|---|
| میزان کاهش تراکم | کمتر از ۲.۵ انحراف معیار(T-score بین -1 تا -2.5) | بیشتر از ۲.۵ انحراف معیار(T-score ≤ -2.5) |
| شکستگی | معمولاً شکستگی ندارد | شکستگی با احتمال بالا وجود دارد. |
| درمان | اصلاح سبک زندگی و پیشگیری | درمان دارویی و پیگیری دقیق |
افراد زیر باید سنجش تراکم استخوان انجام دهند:
بیشتر بخوانید: بیماری آرتروز و هر آنچه که باید بدانید
افزایش فعالیت بدنی، اصلاح رژیم غذایی
مصرف کلسیم و ویتامین D
بیس فسفونات‌ها، هورمون‌ها و شبه‌هورمون‌ها، کلسی تونین
کنترل تراکم استخوان و جلوگیری از شکستگی‌های جدید
از جمله نکات برای پیشگیری از پوکی استخوان شامل:
برای مطالعه بیشتر: نقش تغذيه در درمان و پيشگيری از پوكی استخوان
مراجعه به پزشک برای بررسی پوکی استخوان زمانی ضروری است که فرد دچار علائمی مانند کاهش قد بدون دلیل مشخص، درد مداوم در ناحیه کمر یا ستون فقرات، یا قوز ناگهانی در پشت شود. همچنین در صورتی که سابقه شکستگی با ضربه‌های خفیف داشته‌اید یا یکی از نزدیکان درجه یک شما دچار پوکی استخوان یا شکستگی لگن شده باشد، مشورت با پزشک ضروری است.
اگر دچار یائسگی زودرس شده‌اید یا چندین ماه متوالی کورتیکواستروئید مصرف کرده‌اید، بهتر است با پزشک خود در مورد پوکی استخوان صحبت کنید. افرادی که به بیماری‌های زمینه‌ای مانند روماتیسم مفصلی یا مشکلات گوارشی مبتلا هستند و کسانی که به مدت طولانی داروهای کورتونی مصرف کرده‌اند نیز باید به‌طور منظم برای ارزیابی وضعیت استخوان‌های خود به پزشک مراجعه کنند. فراموش نکنید که در بسیاری از موارد، پوکی استخوان بدون علامت است و تنها راه تشخیص زودهنگام آن، غربالگری و انجام تست تراکم استخوان تحت نظر پزشک است.
مورد تایید و بازبینی شده توسط:
دکتر مهران غزالی بینا(فلوشیپ علوم آزمایشگاهی)
خیر. اگرچه شیوع پوکی استخوان در زنان به‌ویژه پس از یائسگی بیشتر است، اما مردان نیز با افزایش سن یا داشتن عوامل خطر مانند مصرف داروهای خاص، کم‌تحرکی یا بیماری‌های مزمن، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.
درمان قطعی برای پوکی استخوان وجود ندارد، اما با تغییر سبک زندگی، مصرف دارو، مکمل‌های کلسیم و ویتامین D و ورزش منظم میتوان روند پیشرفت بیماری را کند کرد و خطر شکستگی را کاهش داد.
بله. رژیم غذایی سرشار از کلسیم(مثل لبنیات، بادام، کنجد) و ویتامین D (مثل ماهی چرب، زرده تخم‌مرغ یا مکمل‌ها) نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری دارد. همچنین کاهش مصرف نمک، نوشابه‌های گازدار و کافئین نیز توصیه میشود.
ورزش‌های تحمل وزن مانند پیاده‌روی، دویدن آهسته، دوچرخه‌سواری ثابت و تمرینات مقاومتی(وزنه سبک) به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کنند. این ورزش‌ها باعث تحریک تشکیل استخوان جدید و کاهش سرعت تخریب استخوان میشوند.
ارسال نظر