7 صبح الی 7 بعدازظهر
روزهای غیر تعطیل
7 صبح الی 6 بعدازظهر
روزهای پنجشنبه
دوشنبه 12 خرداد 1404
هورمون محرک فولیکول(FSH) هورمونی است که غده هیپوفیز شما تولید و آزاد می‌کند و در رشد جنسی و تولید مثل نقش دارد. این هورمون بر عملکرد تخمدان‌ها و بیضه‌ها تأثیر می‌گذارد. جالب است بدانید که هورمون محرک فولیکول مستقیماً بر فولیکول‌های مو یا رشد موی شما تاثیر نمی‌گذارد. گروه خاصی از هورمون‌ها به نام آندروژن‌ها بر رشد مو تاثیر می‌گذارند.
FSH نام خود را به دلیل تاثیرش بر فولیکول‌های تخمدان، که کیسه‌های کوچکی پر از مایع حاوی سلول تخمک در تخمدان‌ها هستند، گرفته است. این هورمون در بدن تمامی افراد اعم از زنان، مردان، کودکان، نوجوانان و حتی جنین دارای نقش است و بنابراین این تست ممکن است در موارد مختلفی مورد استفاده قرار بگیرد. در این مطلب قصد داریم همه چیز را درباره آزمایش هورمون محرک فولیکول و مواردی که ممکن است لازم باشد درباره این تست بدانید را بررسی کنیم.
هورمون‌ها دارای نقش مهمی در بدن هستند. هر هورمون یک پیام‌رسان شیمیایی به حساب می‌آید که در جریان خون شما حرکت می‌کند و با رسیدن به اندام مورد نظر خود تغییراتی را در آن ایجاد می‌کند. آزمایش FSH دارای نقش مهمی در مردان، زنان و حتی کودکان است، این آزمایش سطح این هورمون را در خون شما مورد سنجش و اندازه‌گیری قرار می‌دهد.
هورمون FSH به نام هورمون محرک فولیکول نیز شناخته می‌شود زیرا این هورمون دارای نقش بسیار مهمی در رشد و بلوغ و عملکرد تخمدان‌های زنان است. همچنین FSH در زنان، رشد فولیکول‌های تخمدان را قبل از آزاد شدن تخمک از یک فولیکول در زمان تخمک‌گذاری تحریک می‌کند و تولید استرادیول را افزایش می‌دهد.
سطح FSH توسط سیستم پیچیده‌ای از هورمون‌ها که در قسمت‌های مختلف بدن شما ساخته می‌شوند، کنترل می‌شود. سطح غیر طبیعی FSH ممکن است نشانه‌ای از وجود مشکل در هر یک از قسمت‌های زیر باشد.
این غده که در پایه مغز شما قرار گرفته است بر میزان ترشح هورمون fsh تاثیر گذار است.
هیپوتالاموس هیپوفیز را کنترل می‌کند و هیپوفیز میزان ترشح هورمون fsh را مشخص می‌کند.
میزان هورمون‌های جنسی که توسط این غدد ساخته می‌شود، به هیپوتالاموس و غده هیپوفیز شما اطلاع می‌دهد که چه زمانی شروع به تولید FSH کنند و چه زمانی تولید آن را متوقف کنند.
سطح FSH به طور معمول در کودکان پایین است. با نزدیک شدن به بلوغ (معمولاً بین ۱۰ تا ۱۴ سالگی)، هیپوتالاموس هورمون آزادکننده گنادوتروپین(GnRH) تولید می‌کند که باعث آزاد شدن FSH و LH می‌شود. این امر تغییرات به سمت بلوغ و رشد جنسی را آغاز می‌کند. در مردان، FSH و LH با هم کار می‌کنند تا بیضه‌ها را برای شروع تولید تستوسترون تحریک کنند.
تستوسترون هورمونی است که مسئول تغییرات فیزیکی بلوغ (مانند رشد مو‌های بدن و بم شدن صدا) و تولید اسپرم است. در زنان نیز، FSH و LH تخمدان‌ها را برای شروع تولید استروژن تحریک می‌کنند. هورمون استروژن مسئول تغییرات فیزیکی بلوغ، مانند رشد سینه و قاعدگی است.
بیشتر بخوانید: LH در آزمایش خون؛ بالا بودن LH در زنان نشانه چیست؟
تست FSH دارای نام‌های دیگری نیز هست. به این هورمون فولیتروپین، هورمون محرک فولیکول و گنادوتروپین‌های هیپوفیزی نیز گفته می‌شود.
آزمایش FSH برای افراد مختلف و در شرایط بسیار مختلفی ممکن است درخواست شود. برخی از رایج‌ترین شرایطی که از تست FSH در زنان استفاده می‌شود شامل موارد زیر هستند.
بیشتر بخوانید: آزمایش های تشخیص ناباروری در زنان
تست FSH در مردان نیز ممکن است در موارد مختلفی مورد استفاده قرار بگیرد. برخی از مهم‌ترین این شرایط شامل موارد زیر هستند:
آزمایش هورمون محرک فولیکول ممکن است در کنار آزمایشات هورمونی دیگری توسط پزشک برای شما درخواست شود. برخی از مهم‌ترین آزمایشاتی که ممکن است همراه با آزمایش هورمون محرک فولیکولی درخواست شود شامل موارد زیر هستند.
آزمایش FSH با استفاده از نمونه خون انجام می‌شود. برای این کار مسئول آزمایشگاه یک نمونه خون از شما می‌گیرد تا میزان FSH در خون شما مورد بررسی قرار بگیرد.
در صورتی که آزمایش FSH برای زنان در طول دوره باروری تجویز شده باشد ممکن است لازم باشد تست FSH را در زمان خاصی از چرخه قاعدگی خود انجام دهید. زیرا سطح این هورمون در طول دوران قاعدگی دچار تغییرات زیادی می‌شود.
نمونه مورد استفاده برای آزمایش هورمون محرک فولیکول نمونه خون است. مقادیری از خون شما توسط نمونه گیر آزمایشگاهی که به آن مراجعه می‌کنید درون یک لوله و یا ویال جمع‌آوری می‌شود. این به طور معمول دارای خطر خاصی نیست و صرفاً ممکن است کمی درد، سوزش و یا کبودی را تجربه کنید.
هورمون‌های مختلفی در چرخه قاعدگی زنان نقش دارند. یکی از این هومون‌ها، FSH است. این هورمون در طول چرخه‌های قاعدگی زنان باعث رشد تخمک‌ها در تخمدان‌ها می‌شود و بدن را برای تخمک‌گذاری آماده می‌کند. در نهایت تخمک از تخمدان آزاد می‌شود و در طول لوله فالوپ به سمت رحم حرکت می‌کند تا توسط اسپرم بارور شود و بارداری احتمالی بتواند اتفاق بیفتد.
هورمون FSH دارای نقش مهمی در تنظیم چرخه قاعدگی است و در صورتی که سطح این هورمون از تعادل خارج شود ممکن است شما در دوره‌های ماهانه خود با مشکل مواجه شوید به همین دلیل نیز آزمایش هورمون محرک فولیکول یکی از مهم‌ترین آزمایشاتی است که در صورت لزوم بررسی هورمون‌های چرخه قاعدگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تست FSH در بسیاری از موارد برای مردان نیز درخواست می‌شود. این هورمون در میزان اسپرمی که توسط بیضه‌ها ساخته می‌شود و میزان سلامت آن‌ها تأثیر‌گذار است.
در کودکان، سطح FSH به طور معمول تا زمان بلوغ پایین است. سپس سطح FSH همراه با سطح سایر هورمون‌ها شروع به افزایش می‌کند. افزایش همه این هورمون‌ها باعث تغییرات فیزیکی بلوغ می‌شود: در دختران، FSH بر روی تخمدان‌ها تأثیر می‌گذارد و باعث تولید هورمون استروژن می‌شود. هورمون استروژن باعث رشد سینه‌ها، مو‌های بدن و شروع دوران قاعدگی می‌شود. در پسران، FSH با اثر بر روی بیضه‌ها باعث ترشح هورمون تستوسترون می‌شود که در نهایت باعث رشد مو‌های صورت و بدن، تغییر در صدای پسر و تولید اسپرم می‌شود.
آزمایش هورمون محرک فولیکول ممکن است بسته به شرایط شما با استفاده از نمونه خون و یا ادرار ۲۴ ساعته انجام شود.
برخی از موارد وجود دارد که می‌تواند باعث ایجاد نتایج کاذب در نتیجه تست FSH شود. برخی از مهم‌ترین مواردی که می‌تواند باعث ایجاد این تداخلات شود شامل موارد زیر شود.
پزشک نتیجه تست FSH و LH شما را با توجه به موارد متعددی از جمله جنسیت، سن، علائم، سابقه پزشکی و نتایج سایر آزمایش‌های هورمونی بررسی و تفسیر می‌کند. بالا بودن یا پایین بودن نتیجه این آزمایش می‌تواند به دلایل متعددی رخ دهد که با استفاده از تفسیر آزمایش‌ها در کنار یکدیگر و علائم بالینی و شرایط هر فرد مورد بررسی و شناسایی قرار می‌گیرند.
تفسیر این تست در زنان نیز مانند مردان با توجه به موارد مختلفی از جمله سن، علائم، سابقه پزشکی، وضعیت بارداری و وضعیت دوره‌های قاعدگی مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتیجه تست FSH در زنان نیز می‌تواند به دلایل مختلفی متفاوت باشد که توسط بررسی‌های متعددی مورد بررسی و شناسایی قرار می‌گیرند.
در صورتی که نتایج تست FSH شما پایین‌تر از حد نرمال باشد غالبا مشکلی در هیپوتالاموس یا هیپوفیز شما وجود دارد. این در نهایت می‌تواند منجر به هیپوگنادیسم شود.
به جز سطح غیرطبیعی بالای FSH در کودکان که می‌تواند باعث بلوغ زودرس شود، سطح بالای FSH معمولاً به هیپوگنادیسم اشاره دارد. هیپوگنادیسم زمانی رخ می‌دهد که غدد جنسی هورمون‌های جنسی را کمتر از حد نرمال تولید کنند. همچنین سطح FSH بالاتر از حد نرمال معمولاً زمانی که مشکلی از غدد جنسی سرچشمه می‌گیرد، نشانه یا عارضه جانبی هیپوگنادیسم است.
نتایج آزمایش هورمون محرک فولیکول در بسیاری از موارد ممکن است پایین‌تر از حد طبیعی باشد. سطح پایین‌تر از حد طبیعی FSH در زنان و مردان اغلب نشانه‌ی مشکلی در غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس است. این مشکلات ممکن است ساخت FSH و LH را برای بدن شما دشوار کند. همچنین در خانم‌ها ممکن است در پی کاهش سریع وزن، کمبود وزن شدید یا ورزش شدید نیز سطح هورمون fsh کاهش پیدا کند.
نتیجه آزمایش هورمون محرک فولیکول شما می‌تواند بالاتر از حد طبیعی باشد. این مسأله می‌تواند به دلایل متعددی رخ دهد. سطح بالاتر FSH اغلب نشانه‌ای از یک بیماری در غدد تولید مثل (تخمدان‌ها یا بیضه‌ها) است که مانع از تولید سطح طبیعی هورمون‌های جنسی توسط آن‌ها می‌شود. هیپوفیز با تولید FSH بیشتر به آن‌ها پاسخ می‌دهد تا عملکرد آن‌ها را بهبود ببخشد. FSH بالا همچنین ممکن است نشانه‌ی یک بیماری خارج از غدد تولید مثل باشد که بر عملکرد غدد تأثیر می‌گذارد.
برخی از مهم‌ترین این دلایل در زنان می‌تواند به صورت زیر باشد.
در مردان نیز برخی از مهم‌ترین دلایلی که می‌توانند باعث نتیجه بالا در آزمایش هورمون محرک فولیکولی شوند شامل موارد زیر هستند.
در صورتی که سطح هورمون FSH در بدن شما افزایش پیدا کند ممکن است با عوارض متعددی رو به رو شوید. برخی از مهم‌ترین عوارضی که مردان ممکن است در صورت افزایش این هورمون با آن رو به رو شوند شامل موارد زیر است.
همچنین در صورتی که هورمون FSH در بدن زنان افزایش پیدا کند مهم‌ترین عارضه‌ای که ممکن است ایجاد شود مشکلات قاعدگی و ناباروری است.
کاهش هورمون FSH در بسیاری از موارد ممکن است باعث ایجاد عوارض متعددی در افراد شود. برخی از رایج‌ترین و مهم‌ترین عوارضی که ممکن است مردان با آن‌ها رو به رو شوند شامل موارد زیر هستند.
در واقع در بسیاری از موارد ممکن است مردان در افزایش و کاهش این هورمون عوارض یکسانی را تجربه کنند. مهم‌ترین عوارضی که زنان ممکن است با آن‌ها رو به رو شوند شامل مشکلات مختلف در دوران قاعدگی و ناباروری است.
به طور کلی هورمون FSH در زنان می‌تواند در طول دوره‌های مختلف چرخه‌های قاعدگی متفاوت باشد. این مقدار به طور معمول بین ۱ تا ۱۰ mIU/Ml متغیر است. این در حالی است که میزان این هورمون در دوران یائسگی به طور مشخصی افزایش پیدا می‌کند و می‌تواند حتی به ۳۰ mIU/mL یا بیشتر برسد. علت این تغییر این است که با نزدیک شدن به دوران یائسگی بدن در مقابل تأثیر این هورمون مقاومت می‌کند و در نتیجه هیپوفیز میزان بیشتری از این هورمون را ترشح می‌کند تا بتواند سطح بالای طبیعی استروژن در بدن را حفظ کند.
نتایج طبیعی آزمایش هورمون محرک فولیکول بسته به جنسیت و سن می‌تواند متفاوت باشد. به طور معمول مقادیر طبیعی تست fsh در زنان و مردان به صورت زیر است.
جمع‌بندی
هورمون تحریک‌کننده فولیکول (FSH) هورمونی مهم است که تأثیر قدرتمندی بر رشد جنسی و باروری دارد. از آنجایی که FSH بخشی از یک شبکه پیچیده از هورمون‌ها و غدد دیگر است، داشتن سطح نامنظم FSH غیرمعمول نیست. این می‌تواند به دلایل بسیار متعددی ایجاد شود. پزشک ممکن است به دلایل متعددی این آزمایش را برای شما تجویز کند. همچنین تفسیر این آزمایش با توجه به سن، جنسیت و موارد بالینی دیگر انجام می‌شود.
مورد تایید و بازبینی شده توسط:
دکتر مهران غزالی بینا(فلوشیپ علوم آزمایشگاهی)
ارسال نظر