7 صبح الی 7 بعدازظهر
روزهای غیر تعطیل
7 صبح الی 6 بعدازظهر
روزهای پنجشنبه
یکشنبه 18 خرداد 1404
به‌روزرسانی در تاریخ: 9 اردیبهشت 1404
خشکی دهان نشانه چیست؟ خشکی دهان علامتی از اختلالات غدد بزاقی دهان است که ممکن است برگشت‌پذیر یا غیرقابل برگشت باشد. مهم‌ترین عارضه خشکی دهان، شیوع پوسیدگی‌های شدید دندانی است که با کاهش بزاق اثر شویندگی آن روی سطح دندان‌ها از بین رفته و نیز اثر محافظتی بزاق در مقابل میکروب‌ها کاهش یافته و دندان‌ها به شدت مستعد پوسیدگی میشوند.
عوارضی همچون پوسته پوسته شدن و ترک خوردگی لب‌ها، خشک شدن مخاط دهان و پوسیدگی غیرعادی دندان‌ها، وضعیت ناخوشایند در بلع غذا، احساس آزاردهنده در حین جویدن غذا، از جمله مشکلاتی است که بیماران مبتلا به خشکی دهان با آن دست به گریبان هستند.
با توجه به این که خشکی دهان به ایجاد زخم‌هایی در دهان منجر میشود و عوارضی را نیز به دنبال خواهد داشت، توصیه میشود افراد مبتلا به بیماری خشکی دهان، با مراجعه به پزشک متخصص نسبت به درمان بیماری خود اقدام نمایند.
برخی از افراد ممکن است در طول روز مشکلی نداشته باشند اما در طول شب با مشکل خشکی لب و دهان رو به رو باشند. علت خشکی دهان در شب میتواند در افراد متفاوت باشد با این حال یکی از رایج‌ترین دلایلی که باعث این مسأله میشود تنفس دهانی است که میتواند نشانه‌ای از اشتباه بودن عادات خواب شما نیز باشد.
به طور کلی در هنگام شب بدن شما فعالیت خود را کاهش می‌دهد و این باعث میشود غدد بزاقی نیز بزاق کمتری ترشح کنند. به طور معمول این مسأله مشکل خاصی برای فرد ایجاد نمی‌کند اما در افرادی که دچار مشکل کاهش بزاق هستند این اتفاق در هنگام شب میتواند باعث خشکی شدید دهان و لب‌ها شود.
بیماری هایی از قبیل دیابت، اشعه درمانی سر و گردن، اختلال در غدد بزاقی، مصرف داروهای ضد فشار خون و بیماری‌های قلبی عروقی، داروهای ضد افسردگی، دارو های ضد حساسیت، میتواند باعث بروز مشکل خشکی دهان در افراد شود. افراد مسن(50 تا60 سال) نیز به دلیل افزایش سن و تغییرات به وجود آمده در بدن، دچار بیماری خشکی دهان میشوند. کسانی که به علت آلرژی یا بزرگ بودن لوزه سوم از دهان نفس میکشند نیز دهانشان خشک میشود.
خشک شدن دهان نشانه چیست؟ اگر این سؤال برای شما نیز پیش آمده است باید به شما بگوییم که در صورتی که غدد بزاقی شما به درستی کار نکند، دچار مشکل خشکی گلو و دهان خواهید شد. به علاوه خشکی دهان یا خشکی گلو میتواند نشانه برخی از بیماری‌ها و مشکلات زمینه‌ای نیز باشند. برخی از مهم‌ترین این مشکلات شامل موارد زیر هستند.
یکی از دلایل اصلی که باعث ایجاد مشکل خشکی دهان و گلو میشود میتواند وجود استرس و اضطراب بالا در فرد باشد. در صورتی که شما سطح بالایی از استرس و اضطراب را تجربه می‌کنید در بدن شما سطح بالایی از هورمون‌های کورتیزول و آدرنالین آزاد میشود و تحت اثر ترشح این هورمون‌ها سطح هورمون‌های غدد بزاقی کاهش پیدا می‌کند که در نهایت باعث ایجاد خشکی دهان و گلو میشود.
به علاوه در برخی از افرادی که دچار مشکلات شدیدی مانند پنیک‌های عصبی هستند، احتمال همراهی مشکل خشکی دهان و گلو با تنگی نفس وجود دارد. درمان خشکی دهان نیز به مشکلات زمینه‌ای شما بستگی دارد؛ پزشک ممکن است بسته به شرایط شما ترکیبی از داروهای ضد تنگی نفس و ضد اضطراب را با یکدیگر تجویز کند.
خشکی لب و دهان میتوان علت‌های مختلفی داشته باشد. برخی از دلایل رایجی که می‌توانند منجر به ایجاد خشکی لب و دهان شوند شامل موارد زیر هستند.
بسیاری از داروها می‌توانند باعث ایجاد خشکی لب و دهان شوند. بسیاری از این داروها جزء دسته دارو‌هایی هستند که به صورت بدون نسخه نیز به فروش می‌رسند و این مسأله باعث رایج‌تر شدن این مشکل در اجتماع شده است. برخی از مهم‌ترین دارو‌هایی که می‌توانند به طور معمول باعث ایجاد خشکی لب و دهان شوند شامل داروهای افسردگی، فشار خون بالا و اضطراب و همچنین برخی از آنتی هیستامین ها، ضد احتقان‌ها، شل‌کننده‌های عضلانی و مسکن‌ها هستند.
یکی از علت‌های رایج خشکی دهان میتواند افزایش سن و پیری باشد. با افزایش سن تغییراتی در نوع تغذیه، نحوه پردازش و متابولیسم مواد در بدن به وجود می‌آید که میتواند باعث خشکی لب و دهان شود.
در بسیاری از افرادی که به انواع سرطان‌ها مبتلا هستند و شیمی درمانی انجام می‌دهند خشکی لب و دهان میتواند مشاهده شود. شیمی درمانی میتواند بر غدد بزاقی تأثیر بگذارد و ماهیت بزاق و مقدار تولیدی آن را تغییر دهد. به خصوص اگر شیمی درمانی در ناحیه سر و گردن باشد میتواند تأثیر مخرب بیشتری در مورد این مسأله بگذارد.
تغییر بزاق و خشکی لب و دهان که در شیمی درمانی به وجود می‌آید با توجه به نوع و شدت آسیبی که غدد بزاقی دیده است میتواند برگشت‌پذیر یا برگشت ناپذیر باشد. در صورتی که آسیب وارده به غدد بزاقی برگشت‌پذیر باشد پس از اتمام دوره شیمی درمانی و با گذشت مدت کوتاهی میزان ترشح بزاق به حالت نرمال باز خواهد گشت.
در صورتی که جراحی در قسمت‌های سر و گردن بر روی فردی انجام شود، ممکن است آسیب عصب‌های آن ناحیه باعث شوند میزان ترشح بزاق تحت تاثیر قرار بگیرد و فرد دچار مشکل خشکی لب و دهان شود. برخی از دلایل دیگری که می‌توانند منجر به ایجاد خشکی دهان شوند شامل موارد زیر هستند:
کمبود ویتامین B12 میتواند یکی از عوامل خشکی دهان باشد. همچنین، کمبود ویتامین A و برخی از ویتامین‌های گروه B مانند B2(ریبوفلاوین) و B3(نیاسین) نیز می‌توانند به خشکی دهان منجر شوند. خشکی دهان ممکن است به دلایل دیگری نیز ایجاد شود، از جمله کمبود آب، عوارض داروها یا مشکلات سلامتی دیگر. اگر این مشکل ادامه دارد، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید.
با خشک شدن دهان، غدد بزاقی از فعالیت باز مانده و اختلالاتی در سخن گفتن، جویدن، بلع و تشخیص مزه به وجود می‌آورند. مصرف میوه‌ها، مایعات به خصوص آب، غذاهای جامد و غنی از فیبر گیاهی، استفاده از فلورایز به صورت روزانه به اشکال مختلف از جمله ژل، اجتناب از ترکیبات پوسیدگیزا مثل انواع قندها، مصرف مواد ترش محرک بزاق دهان و استفاده از ترکیبات دهان شویه و آدامس در درمان موثر است، همچنین در کسانی که با اختلال عملکرد غدد بزاقی مواجه اند استفاده از بزاق مصنوعی توصیه میشود.
آیا خشکی مکرر دهان نشانه بیماری است؟ وجود بزاق کافی در دهان دارای اهمیت زیادی است. غده‌های بزاقی مختلفی که در حفره دهان قرار گرفته‌اند وظیفه تولید و ترشح بزاق را برعهده دارند و در صورتی که این غدد، بزاق کافی تولید نکنند خشکی دهان ایجاد میشود. خشکی دهان میتواند علت‌های مختلفی داشته باشد. برخی از رایج‌ترین دلایلی که می‌توانند منجر به ایجاد این مشکل شوند شامل افزایش سن، عوارض جانبی برخی داروها، پرتودرمانی برای سرطان، کم بودن آب بدن و اضطراب هستند.
برخی بیماری‌های خود ایمنی میتواند باعث درگیری غدد بزاقی و اشکی به طور همزمان شود که علامت بارز آن اغلب خشکی دهان و خشکی چشم است و در این مورد به خصوص در افراد جوان و یا مبتلا به روماتیسم باید توجه ویژه‌ای شود، چرا که این خشکی دهان ممکن است ناشی از خشک شدن غدد بزاقی باشد. مورد دیگر استرس و عصبانیت دائم در افراد است که با تاثیری که بر اعصاب خودکار بدن میگذارد، میتواند باعث کاهش ترشح بزاق شده و خشکی دهان را به دنبال داشته باشد. شناخت علت خشکی دهان و دوری از آنها مانند کنترل قند خون در مواردی که علت دیابت باشد و یا کاهش استرس و اضطراب و کاهش تحریک اعصاب سمپاتیک میتواند تاثیر به سزایی در کاهش این عارضه داشته باشد.
در برخی از افراد خشکی دهان فقط یک مسئله آزاردهنده است. با این حال در برخی افراد دیگر این مشکل میتواند بر سلامت عمومی بدن و سلامت دهان و دندان‌ها تأثیرات نامطلوبی بگذارد. همچنین در برخی از افراد نیز ممکن است فرد به دلیل خشکی دهان دچار مشکلاتی در غذا خوردن شود. برخی از مهم‌ترین عوارضی که خشکی دهان میتواند بر فرد داشته باشد شامل موارد زیر هستند:
به طور کلی درمان خشکی دهان به علت آن بستگی دارد. در صورتی که پزشک تشخیص دهد مشکل شما دارای یک عامل زمینه‌ای است، سعی می‌کند عامل زمینه‌ای را درمان کند. به علاوه ممکن است پزشک با توجه به نحوه مشکلی که شما با آن رو به رو هستید سعی کند جریان بزاق را با برخی از روش‌ها افزایش دهد و از سلامت دهان و دندان‌های شما مراقبت کند.
برای مثال، اگر پزشک تشخیص دهد که مشکل شما به دلیل مصرف داروی خاصی ایجاد شده است ممکن است داروی مورد نظر را با یک داروی جدید جایگزین کند و از شما بخواهد مصرف آن دارو را قطع کنید. در صورتی که خشکی دهان شما ناشی از عامل زمینه‌ای قابل درمان نباشد، برای مثال غدد بزاقی آسیب دیده باشند و یا یک بیماری خود ایمن وجود داشته باشد پزشک سعی می‌کند با روش‌های مختلف میزان ترشح بزاق را افزایش دهد تا از عوارض حاصل جلوگیری کند.
در صورتی که مشکل شما به دلیل یک بیماری زمینه‌ای به وجود نیامده باشد، برخی از روش‌های خانگی میتواند در کاهش این مشکل و بهبود شرایط شما موثر باشند. از بهترین روش‌های خانگی که می‌توانید از آنها استفاده کنید شامل موارد زیر هستند:
برخی از روش‌ها وجود دارند که انجام آنها به طور طبیعی باعث افزایش ترشح بزاق میشوند و در نتیجه از خشکی دهان جلوگیری می‌کنند. برخی از مؤثر‌ترین این روش‌ها شامل موارد زیر هستند.
مکیدن این آب نبات‌ها میتواند به طور مؤثری میزان ترشح بزاق را افزایش دهد و از خشکی دهان جلوگیری کند.
مصرف زیاد آب میتواند مخاط را شل کند و باعث افزایش بزاق شود و از خشکی دهان و لب‌ها جلوگیری کند.
در صورتی که علائم مشخصی از خشکی دهان دارید و این مسأله برای شما چالش برانگیز است بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. توجه داشته باشید اگرچه ممکن است مشکل خشکی دهان و گلو به خودی خود مشکلی برای شما ایجاد نکند اما ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری یا مشکل زمینه‌ای باشد که در صورتی که آن را پیگیری نکنید ممکن است باعث ایجاد مشکلات جدی‌تری در بدن شما شود.
نتیجه‌گیری
خشکی دهان و لب‌ها یکی از مشکلات رایجی است که افراد زیادی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. این به طور کلی به دلیل کارکرد نادرست غدد بزاقی شما اتفاق می‌افتد. علل خشکی دهان شامل مصرف برخی داروها، بارداری، بیماری‌ها و شرایط خاص و آسیب به غدد بزاقی و سایر عوامل است. درمان این مشکل به طور کلی بستگی به علت بروز آن دارد. در صورتی که یک عامل زمینه‌ای وجود داشته باشد، در قدم اول برای رفع آن اقدام میشود؛ در مراحل بعدی ممکن است پزشک مجموعه‌ای از روش‌های افزایش بزاق را نیز برای شما در نظر بگیرد.
مورد تایید و بازبینی شده توسط:
دکتر مهران غزالی بینا(فلوشیپ علوم آزمایشگاهی)
ممکن است شرایطی مانند سندرم شوگرن یا شرایط دیگری داشته باشید که بر تولید بزاق تأثیر بگذارد. همچنین ممکن است از دهان نفس بکشید یا از استرس و اضطراب رنج ببرید. همه این‌ها میتواند دهان شما را خشک کند حتی اگر آب زیادی بنوشید.
ارسال نظر