بوتوليسم چيست

سه نوع عمده بوتوليسم عبارتند از:
بوتوليسم غذايي که با خوردن غذاهاي حاوي سم ايجاد مي شود. بوتوليسم زخم که حاصل عفوني شدن زخم با باکتري کلستريديوم بوتولينم است. بوتوليسم نوزادان که با مصرف ذرات حاوي باکتري ايجاد مي شود.
اين ذرات در روده رشد و سم آزاد مي کنند. تمام اشکال بوتوليسم کشنده است و به عنوان اورژانس هاي پزشکي در نظر گرفته مي شود. کلستريديوم بوتولينوم ارگانيسم ميله اي شکلي است که در وضعيت کم اکسيژن (بي هوازي ) بهتر رشد مي کند.
باکتري در حالت غيرفعال زنده مي ماند تا اين که در شرايط مناسب براي رشد قرار بگيرد. 7 نوع سم بوتوليسم شناخته شده اند که با حروف Aتا Gنشاني داده مي شوند. تنها انواع A، B، E، Fدر انسان سبب بيماري مي شوند.
شيوع
در امريکا سالانه به طور متوسط 110مورد بوتوليسم گزارش مي شود که از اين تعداد 25درصد غذايي ، 72درصد نوزادي و بقيه بوتوليسم زخم است. بوتوليسم غذايي اغلب با خوردن غذاهاي آلوده کنسروي ايجاد مي شود. تعداد مسموميت هاي بوتوليسم غذايي و نوزادي در سالهاي اخير کمي کاهش يافته است ، ولي بوتوليسم زخم بخصوص در کاليفرنيا افزايش داشته است.
علايم
بوتوليسم با علايم دو بيني ، ديد بلوري ، افتادگي پلکها، صحبتهاي درهم و نامشخص ، اشکال در بلع ، خشکي دهان ، و ضعف عضلاني همراه است. در نوزادان دچار بوتوليسم خواب آلودگي ، گريه ضعيف ، يبوست و تن عضلاني بسيار ضعيف ديده مي شود. در صورت عدم درمان اوليه ، فلج دستها، پاها و حلق و عضلات تنفسي پيش خواهد آمد.
در حالت مسموميت غذايي نشانه هاي بيماري عموما 18تا 36ساعت پس از خوردن غذاي آلوده ايجاد مي شود، ولي از 6ساعت تا 10روز بعد هم احتمال بروز علايم هست.
راههاي تشخيص
از آنجا که علايم اين بيماري با بعضي بيماري هاي عصبي عضلاني مثل سندرم گيلن باره و بيماري مياستيني گراويس تشابه دارد نياز به بعضي معاينات و تسمتهاي تخصصي تر براي تشخيص قطعي وجود دارد. از جمله اين تسمتها اسکن مغز، آزمايش مايع نخاعي ، و الکتروميوگرام EMGاست. قطعي ترين راه تشخيص بوتوليسم تزريق سرم خون يا مدفوع بيمار به بدن موش و بررسي علايم در آن است.
درمان
به دليل نارسايي تنفسي و فلج ناشي از بوتوليسم شديد، نياز به استفاده از دستگاه تنفس مصنوعي براي چند هفته وجود دارد. علاوه بر اين مراقبت هاي ويژه پزشکي و پرستاري لازم است. پس از چند هفته بتدريج علايم فلج کاهش مي يابد. در صورت تشخيص در مراحل اوليه بوتوليسم غذايي و بوتوليسم زخم مي توان با استفاده از يک آنتي توکسين (ضدسم) که فعاليت سم را در جريان خون متوقف مي کند درمان را شروع کرد؛ البته در اين حالت هم نياز به بستري و تحت نظر بودن بيمار هست.
گاهي براي خارج کردن غذاي آلوده از معده ، بيمار را وادار به استفراغ يا از تنقيه درماني استفاده مي کنند.
عوارض
نارسايي تنفسي ناشي از بوتوليسم مي تواند منجر به مرگ شود، البته در 50سال اخير ميزان مرگ و مير در مبتلايان به بوتوليسم از 50درصد به 8درصد کاهش پيدا کرده ، اما عوارضي همچون خستگي زودرس و تنفس کوتاه تا مدتها باقي مي ماند که نياز به درمان درازمدت دارد.
پيشگيري
بوتوليسم قابل پيشگيري است. همان طور که مي دانيد بوتوليسم غذايي ناشي از کنسروهايي با محتوياتي است که اسيديته پايين دارند، مثل کنسرو لوبيا، ذرت ، ماهي و...
البته شيوع بوتوليسم از منابع غيرمعمول مثل سير، فلفل و گوجه فرنگي سرخ شده در روغن که خوب نگهداري نشده اند و سيب زميني پخته اي که داخل فويل آلومينيوم نگهداري مي شود و ديگر غذاهايي که به طور بهداشتي ذخيره نشده اند نيز ديده شده است.
سيب زميني و ديگر غذاهاي پخته تا زمان مصرف بايد گرم بمانند يا اين که در ظروف بهداشتي داخل يخچال نگهداري شوند.
از آنجا که سم بوتوليسم در حرارت بالا از ميان مي رود کنسروها پيش از مصرف بايد در حدود 10تا 20دقيقه جوشانده شوند. عسل يکي از خوراکي هايي است که احتمال آلودگي با باکتري کلستريديوم بوتولينوم را دارد، بنابراين بهتر است براي تغذيه نوزادان کمتر از 12ماهه مصرف نشود.