من هر وقت غذا می‌خورم دچار درد و دل پیچه می‌شوم. گاهی دچار نفخ و درد شکم
 هستم آیا بیماری سختی دارم؟

در بسیاری موارد چنین بیمارانی دچار کولیت عصبی هستند، ولی برای یافتن پاسخ مناسب این پرسش توجه به چند نکته لازم است.

  ـ خونریزی روده‌ای همیشه نشانه یک بیماری جدی است.

  ـ وقتی علامت یک بیماری در سن بالای 40 سال برای اولین بار ظاهر می‌شود، حتما باید با دقت مورد بررسی قرار گیرد.

  ـ دردهایی که خواب را به هم می‌زند،مي توانند  نشانه مهم یک بیماری در ساختار روده یا معده باشند.

 روده تحريك پذير (Irritable Bowel sjndrom)

 که به آن کولیت عصبی نیز گفته می‌شود، یکی از بیماری‌های شایع در اکثر جوامع است. در این بیماری، روده‌ها از نظر ساختمانی مشکلی ندارند و در صورتی که به روش کولونوسکوپی به دقت بررسی شوند، معمولا در آنها ضایعه‌ای مشاهده نمی‌شود. علامت اصلی این بیماری درد شکم بخصوص قسمت زیر ناف است که به طور متناوب (مثلا سه روز در طول یک ماه) ایجاد می‌شود. در این بیماری درد معمولا با اجابت مزاج بهتر می‌شود و شروع دردها با تغییر اجابت مزاج همراه است. (اسهال یا یبوست) 

این بیماران به ‌طور مداوم دچار تغییرات فرم و تکرار مدفوع می‌شوند. به عبارت ساده اگر یک فرد عادی هر روز یک‌بار دچار اجابت مزاج می‌شود، فرد دچار روده تحریک ‌پذیر مدتی هر روز سه بار اجابت مزاج دارد و پس از آن تا چند روز هر دو روز یک ‌بار، دفع مدفوع خواهد داشت.

از دیگر مشخصات این بیماری وجود نفخ زیاد و آروغ زدن‌های پیاپی و گاز زیاد روده است. خیلی از مواقع نیز این بیماران دچار احساس دفع ناکامل مدفوع هستند و مجبورند مرتب برای تخلیه مدفوع اقدام کنند. بسیاری از بیماران دچار روده تحریک ‌پذیر همزمان دچار علائم سوء‌هاضمه مثل ترش کردن، تهوع و دردهای معده نیز هستند.

نکته جالب در مورد این بیماری ارتباط آن با مشکلات روحی است، به طوری که بیشتر این بیماران همزمان دچار بیماری‌هایی مثل اضطراب، وسواس، افسردگی  هستند.

از طرف دیگر با استرس‌های زیاد زندگی روزمره، علائم این بیماری تشدید می‌گردد

روده زخمی

 نقطه مقابل کولیت عصبی است. این بیماری به‌ دلیل آسیب جدار روده در اثر سیستم ایمنی ایجاد می‌شود و برخلاف کولیت عصبی بیمار دچار کاهش وزن و بی‌حالی و ضعف می‌شود. این بیماری گاه با درد همراه است و به دلیل آسیب جدی جدار روده بیمار دچار خونریزی‌های گاه گاه روده‌ای می‌شود.

خوشبختانه هر دو بیماری دارای درمان‌های خوب و موثر است. لیکن زمانی می‌توان درمان را شروع کرد که تشخیص درست داده شود و نوع بیماری به درستی مشخص شود

درمان کولیت عصبی اطمینان دادن به بیمار در مورد ماهیت خوش‌خیم بیماری و خطرناک نبودن آن و اجتناب از خوردن خوراکی‌هایی مثل قهوه، کلم، حبوبات و شیرین‌کننده‌های مصنوعی و استفاده بیشتر از فیبرهای گیاهی و نیز تکنیک‌های ایجاد آرامش است

علايم:  

علائم و نشانه هاي سندرم متابوليک از فردي به فرد ديگر بسيار متفاوت است و گاهي علايم سندرم روده تحريک پذير با علائم بيماري هاي ديگر مشابه هستند. معمول ترين علائم آن عبارت هستند از  

                                                                                                درد شکمي يا کرامپ و گرفتگي روده         -

احساس نفخ   -

 توليد گاز  -

  اسهال يا يبوست و گاهي وجود حالات متناوبي از هر دوي آن ها -

  وجود مخاط در مدفوع -

ممکن است شما نيز مانند بسياري از افراد، تنها برخي از علائم و نشانه هاي خفيف اين سندرم را داشته باشيد. به هر جهت برخي اوقات نيز علائم سندرم روده تحريک پذير مي توانند بسيار ناراحت کننده گردند و در برخي از موارد فرد مبتلا ممکن است دچار علائم بسيار شديدي گردد که حتي به درمان دارويي نيز پاسخ ندهد. از آن جايي که علايم سندرم روده تحريک پذير مي تواند با علائم بيماري هاي ديگر مشترک باشد، لذا حتماً علائم خود  را با پزشک تان در ميان بگذاريد .

سندرم روده تحريک پذير در بيشتر افراد يک بيماري مزمن است ولي به طور کلي برخي مواقع در روند بيماري سندرم روده تحريک پذير، علائم بيماري در فرد مبتلا بدتر مي شوند و برخي مواقع ديگر نيز علائم بيماري بهبود مي يابد و يا حتي به کلي ناپديد مي گردند.   

علل 

علت دقيق سندرم روده تحريک پذير ناشناخته است. در ديواره ي روده ها آستري از لايه هاي عضلاني وجود دارند که اين ماهيچه ها با ريتم هماهنگي منقبض و منبسط مي شوند که اين ريتم در هنگام انتقال غذا از معده به سمت انتهاي روده و نهايتاً رکتوم، ايجاد مي شود.

اگر دچار سندرم روده تحريک پذير هستيد انقباض هاي روده تان قو ي تر و طولاني تر از حد نرمال مي باشند و غذا با فشار بيشتر و سريع تر از روده عبور کرده و در نهايت منجر به توليد گاز، نفخ و اسهال خواهد شد

همچنين در برخي موارد بر عکس اين حالت اتفاق مي افتد يعني غذا به آهستگي از روده عبور کرده و در نتيجه مدفوع سفت و خشک مي شود. نارسايي هاي سيستم عصبي و نارسايي هاي کولون نيز در ظهور چنين ناراحتي هايي دخيل هستند.

به دلايلي که هنوز روشن نيستند، چنان چه شما مبتلا به سندرم روده تحريک پذير باشيد به برخي  محرك ها كه ديگران را ناراحت نمي سازند شديد تر عكس العمل نشان ميدهيد. (IBS)

اين محرک ها مي توانند شامل گاز يا فشار بر روده ها ناشي از برخي غذاهاي خاص، داروها و يا احساسات مختلف باشند .

نمونه هايي از اين محرک ها عبارت هستند از

غذا

برخي از افراد دريافته اند که با خوردن برخي غذاها علائم سندرم روده تحريک پذير در آن ها تشديد مي شود، به عنوان مثال (نوشابه هاي گازدار) شكلات، شير و الكل منجر به يبوست يا اسهال مي شوند و نوشيديني هاي کربوناته و برخي ميوه ها و سبزي جات منتهي به نفح و ناراحتي گوارشي در افراد مبتلا به اين  سندرم مي شوند. تحقيقات بيشتري

به منظور شناخت دقيق تر نقش  آلرژي غذايي و يا عدم تحمل غذايي در سندرم روده تحريک پذير مورد نياز است.

چنانچه بعد از خوردن لبنيات، غذاهاي حاوي  كافئين، يا شيريني و آدامس بدون شكر، درد و گرفتگي شکمي و نفخ را تجربه مي نماييد بايد بدانيد که مشکل شما سندرم روده تحريک پذير نيست . بلکه در واقع بدن شما قادر به تحمل  لاكتوزموجود در لبنيات و يا  کافئين و يا سوربيتول موجود در شيرين كننده هاي مصنوعي نيست.

استرس

چنان چه مبتلا به سندرم روده ي تحريک پذير هستيد حتماً متوجه شده ايد که علائم بيماري تان در طول وقايع استرس زا مانند تغيير برنامه روتين روزانه تان و يا دعواهاي خانوادگي تشديد مي شوند و يا تکرر علايم بيماري تان در اين مواقع  بيشتر مي شود. استرس علائم بيماري شما را تشديد مي کند ولي علت ايجاد کننده آن ها نيست.  

هورمون

از آن جايي که شانس ابتلاء درزنان دو برابر است محققان بر اين باور هستند که تغييرات هورموني در اين شرايط نقش دارند. بسياري از زنان اظهار مي نمايند که در نزديکي دوران قاعدگي خود و يا در طول اين دوران علائم بيماري آن ها تشديد مي يابد .

رد مبتلا ممکن است دچار علائم بسيار شديدي گردد که حتي به درمان دارويي نيز پاسخ ندهد. از آن جايي که علايم سندرم روده تحريک پذير مي تواند با علائم بيماري هاي ديگر مشترک باشد، لذا حتماً علائم خود  را با پزشک تان در ميان بگذاريد.  

سندرم روده تحريک پذير در بيشتر افراد يک بيماري مزمن است ولي به طور کلي برخي مواقع در روند بيماري سندرم روده تحريک پذير، علائم بيماري در فرد مبتلا بدتر مي شوند و برخي مواقع ديگر نيز علائم بيماري بهبود مي يابد و يا حتي به کلي ناپديد مي گردند .

پیشگیری از سندرم روده تحریک پذیر

شما نمی توانید از ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر پیشگیری نمایید، اما با رعایت موارد ي مثل ترک سیگار، اجتناب از مصرف کافئین و سایر غذاهایی که شدت بیماری را بدتر می کنند و ورزش منظم، می توانید شدت بیماری را کاهش داده و فاصله بین حملات بیماری را افزایش دهید.

تهیه کننده: سمیرا تیر